Kad bilo koja institucija ili javno ili preduzeće u većinskom vlasništvu Vlade Federacije dobije negativno mišljenje revizora to je izuzetno loše, ali kad ga dobije preduzeće iz namjenske industrije to je… u nivu katastrofe. Koja bi promptno trebala izazvati smjenu rukovodstva i ostavku resornog ministra. I reakciju tužilaštva. A, bogami, i vanrednu sjednicu Parlamenta.
No, iz dosadašnjeg iskustva sa ovom vladom, opterećenom korupcijskim skandalima, sklonom neprimjerenom ponašanju prema sistemskim kontrolorima rada institucija i bez elementarnog osjećaja moralne odgovornosti, realnije je očekivati nastavak napada na Ured za reviziju i komičnih optužbi na račun generalnog revizora.
Dakle, nakon što je nedavno Federalna ministrica okoliša i turizma Edita Đapo, na primjedbe iznesene u revizorskom izvještaju, o raspolaganju njenog ministarstva budžetskim sredstvima u pandemiji, reagovala optužbom da Generalni revizor želi uništiti turističko-ugostiteljski sektor, ne bi čudilo da njen kolega Nermin Džindić, ministar energije, rudarstva i industrije, isto ustvrdi za namjensku industriju, povodom upravo objavljenog izvještaja o finansijskoj reviziji za 2022. godinu firme “Binas” d.d. Bugojno.
Ova firma, u 51-postotnom vlasništvu Vlade FBiH, čija je osnovna djelatnost proizvodnja i prerada eksploziva i proizvodnja municije 40 mm, artiljerijskih i minobacačkih upaljača, topovskih kapisli, ručnih bombi, od revizora je, za obje komponente finansijske revizije – i za finansijske izvještaje i za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima – dobila negativno mišljenje.
I postala tek peti subjekt sa negativnom ocjenom revizora u ovoj godini, za jednu ili obje komponente revizije u čitavoj BiH. Od 132 za koja je dosad završena revizija za 2021. i objavljen izvještaj neke od 4 vrhovne revizorske institucije u državi.
Uzgred, svih 5 su rezultat revizije Ureda za reviziju institucija u FBiH. I ostalih 4 su javna preduzeća zadužena za upravljanje šumama – u ZDK, KS, HNK i TK.
Pri reviziji “Binas” d.d. Bugojno ustanovljeno je kršenje niza zakona – Zakona o internoj reviziji u javnom sektoru u FBiH, Zakona o računovodstvu i reviziji u FBiH, Zakona o finansijskoj konsolidaciji privrednih društava u FBiH, Zakona o finansijskom poslovanju, Zakona o doprinosima, Zakona o porezu na dohodak…
Rukovodstvu firme, revizori su dali čak 29 preporuka za otklanjanje uočenih nedostataka, grešaka i nezakonitosti.
No, već u startu nije dobro krenulo. Revizori su već u ranoj fazi finansijske revizije za 2021. za ovu firmu (pri obavljanju tzv. prethodne revizije) konstatovali da postoje određene slabosti sistema internih kontrola, koje mogu uticati na finansijske izvještaje i pravilnost poslovanja. Obavjestili su rukovodstvo o tim slabostima i dali odgovarajuće preporuke, kako bi im se omogućilo da otklone uočene probleme prije sačinjavanja godišnjih finansijskih izvještaja za 2021. godinu. No, od osam tada datih preporuka, u predviđenom roku za njihovu realizaciju – nije implementirana nijedna.
Inače, kao i uvijek, revizorske ocjene detaljno su argumentovane nalazima provedene revizije.
Između ostalog, revizori su utvrdili da grant sredstva za finansiranje razvojnih projekata za pokretanje proizvodnje, dodijeljena od Federalnog ministarstva energije, rudarstva i industrije u iznosu od 436.744 KM, nisu utrošena namjenski. Nego za plate, plaćanja račun za električnu energiju i tsl.
Konstatovano je da firma posluje u uslovima potpune nelikvidnosti i insolventnosti i ima uslovnu blokadu računa, te da je njen akumulirani gubitak na dan 31.12.2021. bio preko 12 milona KM i da premašuje njen ukupan kapital za 7.126.251 KM.
“Društvo tekućim sredstvima nije u mogućnosti pravovremeno izmirivati dospjele novčane obaveze. Ove okolnosti stvaraju sumnju u sposobnost Društva da nastavi s vremenski neograničenim poslovanjem.”, navodi se u izvještaju.
Revizori su, osim toga, utvrdili da obračun plata tokom godine nije vršen na osnovu evidencije o radnom vremenu lica angažovanih na radu. A firma nije ni uplaćivala obaveze po osnovu plata, poreza i doprinosa na plate, koje su na dan 31.12.2021. godine iznosile 17.524.218 KM.
Revizori su konstatovali i da firma nije uspostavila i osigurala funkcionisanje Odjela interne revizije kao ključnog elementa internog nadzora. Te, da Godišnji popis imovine i obaveza nije izvršen u skladu sa Zakonom.
Takođe, naveli su da ne mogu potvrditi iskazani kapital firme u iznosu od najmanje 4.584.229 KM jer Skupština Društva nije postupila u skladu s Odlukom Vlade FBiH o finansijskoj konsolidaciji privrednog društva „Binas“ d.d. Bugojno i za iznos izmirenih obaveza povećala učešće državnog kapitala, u skladu sa Zakonom o finansijskoj konsolidaciji privrednih društava u FBiH.
Ured za reviziju je, osim navedenog, skrenuo pažnju na još jedan pokazatelj neodgovornosti Vlade, kao većinskog vlasnika “Binas”-a:
“Skupština Društva nije zasjedala u 2021. godini, na što ukazujemo s obzirom na to da Društvo već duži period ima problema u poslovanju, a samo u 2021. godini postojala su dva aktivna ugovora sa kupcima, poslovni prihodi ostvareni su u iznosu od 1.628.859 KM, a troškovi 7.694.746 KM.
Revizori su, dakle, svoj posao obavili. Hoće li svoj obaviti Tužilaštvo, Parlament i Vlada? Ili će svi kolektivno na godišnji, pa na predizbornu kampanju, pa na postizborne blokade i naduravanja? A “Binas” i svi bh. binasi za to vrijeme mogu nastaviti propadati, a njihova rukovodstva kršiti zakone. Daleko od fokusa interesa i javnosti, a kamoli političara.
