Centar za građansko obrazovanje (CGO) pozdravlja dosljednost Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) u procjeni odredbi Zakona o izmjenama i dopunama Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju koje je CGO inicirao u oktobru, navodi se u saopštenju više pravne savjetnice u CGO Snežane Kaluđerović. 

Kako podsjeća u saopštenju, ASK je, na bazi te inicijative, donio Mišljenje kojim potvrđuje da avgustovske izmjene i dopune ovog zakonskog teksta nose korupcijske rizike.

“U inicijativi je CGO ukazao da se kritički orijentisan NVO sektor duže od deceniju zalagao da se ukine odredba po kojoj se daje takva moć ministrima, jer je to bio dokazano zloupotrebljavan resurs od strane političkih partija. To je potvdila i ASK, kroz svoje mišljenje iz 2021. godine. Tokom 2023. godine, sistem je u ovom dijelu decentralizavon i primijenjena je preporuka ASK-a oko izbora direktora javnih obrazovnih ustanova. Međutim, iznenadnim izmjenama i dopunama ovog Zakon u avgustu 2024. godine, a na prijedlog poslaničkog kluba PES-a, ponovo je vraćena ta koruptivna odredba”, navodi Kaluđerović.

U svom Mišljenju, ASK je naglasila da ključni rizici od korupcije ostaju prisutni u novom zakonskom rješenju, a posebno u vezi sa mogućnošću da ministar izabere drugorangiranog ili trećerangiranog kandidata, čime takvo diskreciono odlučivanje umanjuje efekte prethodno donešenih kriterijuma za izbor.

“Time se dovodi u pitanje transparentnost i pravičnost procesa izbora, a što je u osnovu antikorupcijkog djelovanja”, dodaje se u saopštenju.

ASK je, takođe, potvrdila raniju zabrinutost CGO-a u dijelu eventualnog političkog uticaja na izbor direktora i potrebu za većom decentralizacijom u kojoj bi školski odbori imali značajniju ulogu u procesu izbora direktora, čime bi se obezbijedio najbolji interes obrazovnih ustanova.

ASK je, dodaje Kaluđerović, podržala i preporuku CGO-a da se uvedu jasni kriterijumi i bodovanje u procesu izbora, što bi omogućilo veći nadzor i smanjilo mogućnost zloupotreba.

“CGO se nada da će Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija, ali i poslanici i poslanice, postupiti shodno ovom Mišljenju ASK-a i inicirati nove izmjene kako bi se izbrisale odredbe koje otvaraju vrata korupciji u obrazovanju u ovom segmentu, a koji je često vodio i lancu drugih koruptivnih radnji. Jedino na taj način mogu dokazati da rade u javnom a ne partikulanom interesu, i da im je fokus na stručnosti i transparentnosti što isključuje partijske kombinatorike u procesu izbora i zapošljavanja u obrazovnim institucijama”, zaključuje Kaluđerović.