Hiljade Poljakinja u Varšavi, Krakovu, Katovicama i još nekoliko desetina gradova širom Poljske ponovo su iznenada izašle na ulice da protestuju zato što je juče Ustavni sud konačno objavio obrazloženje svoje presude od 22. oktobra da nova zabrana abortusa, čak i kada je teško oštećen plod, može da stupi na snagu.
„Potrebne ste nam sve na ulicama cijele Poljske, pokrenite se, kažite svima, izađite masovno na ulice jer to je naša posljednja nada“, pozvale su u sredu uveče Poljakinje aktivistkinje iz Opštepoljskog štrajka žena koji iz nedjelje u nedjelju, samo uz kratku pauzu tokom božićnih praznika, od 22. oktobra organizuje demonstracije protiv dodatnog pooštravanja ionako restriktivnog poljskog Zakona o vještačkom prekidu trudnoće.
Demonstracije su u rekordno kratkom roku organizovane u Varšavi prvo pred zgradom Ustavnog suda a zatim su demonstranti sa transparentima sa simbolom protesta, crvenom munjom, i uz skandiranje vlastima poput „nosite se“, „ovo je rat“ ili „hej, hej, hej, abortus je OK“ krenuli ka sedištu vladajuće stranke Pravo i Pravda vicepremijera Jaroslava Kačinjskog.
„Vidjećemo koliko vremena će danas oduzeti Kačinjskom da prizove toliko policijskih vozila da prestane da se plaši žena koje izgovaraju ružne riječi. Ova noć biće teška“, rekla je jedna od organizatorki Marta Lempart novinarima pred početak demonstracija.
Protest Poljakinja podržao je šef Evropske narodne partije, bivši predsednik Evropskog savjeta i nekadašnji poljski premijer Donald Tusk koji je na Tviteru poručio da konzervativcima Kačinjskog nije uopšte stalo da štite život jer za vrijeme njihove vladavine sve više Poljaka umire a sve manje se rađa.
„Život to su poljske žene. Odbrana njihovih prava i dostojanstva od ciničnog fanatizma vlasti, to je naše biti ili ne biti“, poručio je Tusk.
Proteste se podržali i političari opozicije, a popularni gradonačelnik Varšave Rafal Tšaskovski optužio je vladajuću stranku za cinizam jer su Kačinjski i njegovi konzervativci, kako je naveo Tšaskovski, u nastojanju da prikriju haos u organizaciji vakcinacije i zdravstvenom sistemu, dramatično stanje privrednika zbog pandemije kovid-19 odabrali da izvuku žene na ulice.
„Uvođenje zakona koji je toliko podložan interpretacijama i obrazloženje (presude) koje je tako fanatično i vjersko u svjetovnoj državi dovodi do situacije u kojoj žene realno neće moći u našoj zemlji da prekinu trudnoću čak i kada će dijete umrijeti odmah nakon porođaja“, upozorila je poslanica opozicione Ljevice Marcelina Zaviša.
Dagmara Adamjak iz Opštepoljskog štrajka žena optužila je poljsku opoziciju da je sa ženama samo kada su tu kamere i fotoaparati medija.
„Morate da se ujedinite. Samo tako ćemo nešto promijeniti. Prestanite da mislite samo na svoje fotelje i funkcije. Mislite na ljude. Nema vas kada stojimo same bez sjaja bliceva. Danas smo ovde jer su objavili obrazloženje presude da je plod važniji od mog života. Nismo verska država. Nečija vjera nije moja“, kazala je demonstrantima Dagmara Adamjak.
Poljski Zakon o vještačkom prekidu trudnoće jedan je od najrestriktivnijih na svijetu i od 1993. godine dozvoljavao je abortus samo u tri izuzetka – kada su ugroženi život i zdravlje majke, kada je plod teško oštećen, deformisan ili neizlečivo oboleo i kada je trudnoća plod krivičnog dela – silovanja ili incesta.
Ustavni sud Poljske na zahtjev poslanika vladajuće stranke Pravo i Pravda ocijenio je 22. oktobra da je fetus dete u prenatalnoj fazi koje kao ljudsko biće ima pravo na dostojanstvo i na život, tako da je izuzetak iz zakona koji omogućava abortus deformisanog ili oboljelog ploda u suprotnosti sa Ustavom Poljske.
Vlada se prvo povukla pred protestima stotina hiljada Poljakinja koje od oktobra uprkos sanitarnim mjerama i zabranama iz nedjelje u nedjelju izlaze da protestuju zbog presude koja ih tera da rađaju teško oštećene bebe koje umiru ubrzo nakon porođaja, samo zato, kako je otvoreno zatražio Jaroslav Kačinjski, da bi mogle da budu krštene i sahranjene.
Odlučeno je tako da presuda bude objavljena i stupi na snagu tek kad stigne iz Ustavnog suda njeno obrazloženje, koje je sud poslao juče.
Poljakinja Ewa Ilnicka je prevoditeljka koja 17 godina živi na relaciji Banjaluka-Poljska. Majka je dvije kćerke, Jovane i Andree ranije je za BUKU rekla da je crkva od pada komunizma jako uticajan faktor u Poljskoj.
“Godinama se povećavaju sredstva izdvajana iz budžeta za crkvu, imamo katoličke televizije, radio stanice, fakultete, pa čak ima i mobilna mreža čiji je vlasnik jedan monah, direktor uticajne radio stanice. Ove godine nije bilo dovoljno novca za onkološke bolnice, jer je vlast preusmjerila novac prema državnoj tv i katoličkoj televiziji. Crkva, koja se kompromitovala otkrivanjem mnogobrojnih slučajeva pedofilije, nakon više godina izašlo je u javnost da je jedan od glavnih sveštenika legendarne Solidarnosti, koja je rušila komunizam, godinama zlostavljao djecu, koja je postala veoma unosan biznis, odlučuje o našim tijelima. Kao majka dvije kćerke neću nikad da to prihvatim, bez obzira na to jesam li vjernik ili nisam. Sama imam iza sebe iskustvo porođaja mrtve bebe, trauma koja je ostala je trajna i tim više neću nikada da pristanem na takva zakonska rješenja”, rekla je Ewa za BUKU.
