Iako postoje minimalne periodične oscilacije, kad je riječ o raspoloženju građana i građanski prema pridruživanju Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji, recentna istraživanja ukazuju na iznimno visok procenatonih koji vide BiH upravo među zemljama EU.
Primjerice, novije istraživanje NDI-ja kaže da je potpora članstvu u Evropskoj uniji najšira (85%) u posljednjih nekoliko godina, s primjetnim porastom potpore među srpskom populacijom u Bosni i Hercegovini (55%). Slične podatke s terena donosi i istraživanje IRI-ja: oko 76% ispitanih iz cijele BiH bi, da je sada refenrendum, pristalo na priključenje EU.
Razvrstaju li se ovi podaci po entitetima, to izgleda ovako: u Federaciji je ‘ZA’ 87% stanovništva. U Republici Srpskoj 57% stanovništva.
S jedne strane evidentne su želje javnosti za Evropskom unijom, no s druge strane politički realitet i institucionalni ambijent ne čine proces pridruživanja intenzivnijim.
Čak i prije Putinove agresije na Ukrajinu, bh. stanovništvo smatralo je da budućnost ove zemlje treba biti sa Zapadom. Dio javnosti to dodatno smatra neophodnik nakon novih globalnih preslagivanja počevši od mjeseca februara 2022. godine, kada je Ruska Federacija započela invaziju na Ukrajinu.
Bez obzira na podršku evroposkim integracijama – antievropski orijentirani pojedinci i grupe promišljaju i zagovaraju Bosnu i Hercegovinu u alternativnim savezništvima.
“Ne vidim ovdje bilo kakav ni bilo čiji život bez Evropske unije, bez obzira na to je li čovjek Srbin, Hrvat ili Ostali, bez obzira na to da li je star ili mlad. Treba zapamtiti da Evropska unija ovdje ne donosi samo stroga pravila koja su nam potrebna da bismo konačno kao ljudi živjeli dostojanstveno. Mnoštvo je razloga ZA Evropsku uniju. Ipak, jedan od onih razloga zbog kojih naši političari ne žele u EU je taj da bi možda vrlo brzo u takvom sistemu završili u zatvoru”, smatra novinarka Senka Kurt.
Ipak, da evropski put BiH ima svoju alternativnu putanju smatra SNSD-ov Milorad Dodik. Ovaj lider, za kojeg se donedavno pretpostavljalo da mu se bliži politički kraj, najavljuje i svoju utrku za predsjednika Republike Srpske.
Na njega se referirao i politolog Harun Cero u komentaru za N1.
“Njegovi glasnogovornici putem društvenih mreža, pa i on sam u medijima, pogotovo u zadnje vrijeme nakon nedobijanja kandidatskog statusa, naglašava da je to propala priča – što jednostavno nije istina. Mislim da su to dvostruki aršini”, rekao je za N1 Harun Cero, politolog.
Euroskepticizam i dezinformacije
Takvi dvostruki aršini podrazumijevaju da se jedno govori na briselskim sastancima, dok se drugo radi na domaćem terenu. Paralelno, odvija se i kampanja “potpirivanja” nepovjerenja među građanima zbog sporog procesa pridruživanja EU, uslijed čega se kritički fokus umjesto na domaće lidere stavlja na evropske institucije, što doprinosi euroskepticizmu.
Glasnogovornik Delegacije EU u BiH Ferdinand Koenig u razgovoru za N1 rekao je da nije slučajnost da su dezinformacijske strategije “uspješnije” u društvima niske stope povjerenja u institucije, što se čak vrlo jasno moglo uočiti za vrijeme pandemije COVID-19.
“Kada govorimo o anti-EU narativima važno je razlikovati one koji su nastali iz opšte frustracije zbog manjka reformi ili sporim tempom provođenja istih, i mi dijelimo te frustracije, dakle to svakako razlikujemo od onih narativa koji su dio ciljane i namjerne dezinformacijske kampanje. Glede procesa reformi htio bih ponoviti ono što je rečeno na najvišoj razini, a to je sljedeće – da je Bosni i Hercegovini mjesto u Evropskoj uniji”, naveo je evropski glasnogovornik Ferdinand Koenig podsjetivši da je Evropsko vijeće u junu prvi put dalo konkretnu i očitu referencu kad je riječ o kandidatskom statusu, ukoliko se određene reforme ispune.
“Molimo bh. lidere da se više angažuju u tom procesu kako bi omogućili napredak zemlje ka EU”, rekao je za N1, zaključivši da je to ono što građanke i građani Bosne i Hercegovine žele.
