U mjestu Baraći koji se nalaze na području opštine Mrkonjić Grad 09.08. je održana javna rasprava o rudniku uglja „Medna“, koji bi uskoro trebao biti zvanično otvoren.
Iskop uglja vršiće se na padinama Rajčevca, u dolini potoka Grabovac, između brda Ražovina na istoku i brda Brežine na zapadu. Izvorište potoka Grabovac je ispod Grabove glavice udaljeno od ležišta oko 0,5 kilometara, a investitor je kompanija „Medna NV“, koja je u aprilu prošle godine dobilo koncesiju na period od sedam godina.
Iako je lokalitet budućeg rudnika u mjestu Medna, javna rasprava je ipak obavljena u Baraćima, u Osnovnoj školi, što je uticalo i na manji odziv stanovništva, jer mnogi od njih nisu ni bili obaviješteni, potvrdili su za Gerilu i u Centru za životnu sredinu.
„To je u startu falinka, jer mještani nisu bili obaviješteni. Bilo je samo dvoje mještana. Oni nisu znali da se to održava. U Mednoj postoji prostor gdje se može održati javna rasprava. To je greška opštine jer oni se nisu zadali da obavijeste mjesnu zajednicu. Da li je to urađeno namjerno ili ne, nije na nama da sudimo. Javni uvid traje od danas 09.avgusta, pa do 24.avgusta, i do tada mogu da se podnesu pismeni komentari“, izjavio je Dragan Ostić, koji je u ime Centra prisustvovao javnoj raspravi.
Napominje da su se u svojim komentarima najviše bavili pitanjima Nacrta studije uticaja na životnu sredinu, kao ni da građani Medne nisu za to da se otvori rudnik u njihovom mjestu, posebno što je samo dva kilometra od rudnika i Vizitor centar Pecka, jedan od najpoznatijih centara Eko turizma.
Devastiran potok sa pitkom vodom Grabovica
„U samoj studiji nije naveden značaj lokaliteta, jer Vizitor centar Pecka je prepoznat kao jedan od najkvalitetnijih modela eko turizma. Oni se ne navode nigdje. Ne znamo da li je relevantno za Studiju uticaja na životnu sredinu, ali bitno je uvrstiti ovakav potencijal u tu priču“, dodo je Ostić.
On se osvrnuo i na komentare koje su predstavnici Centra imali u vezi s vodom.
„Tu je izvor potoka Grabovac odakle se mještani napajaju pitkom vodom. Taj potok je devastiran. Već u početku je stavljen u neke šlaufe koji ističu direktno na put preko kojeg prelaze kamioni. To je u startu greška. Oni pričaju o nekoj progresivnoj revitalizaciji, koja podrazumjeva revitalizaciju i sanaciju dok se vrši istraživanje i iskop, kao i biološku sanaciju, međutim ništa od toga nismo vidjeli“, dodao je Ostić.
Na današnjoj raspravi predstavnici firme „Medna NV“ rekli su da imaju plan da vrše iskop samo četiri godine, a na javnu raspravu jedan od investitora došao je u pratnji predstavnika Ministarstva energetike i rudarstva Republike Srpske i Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju. Štaviše, u Baraće su došli istim automobilom.
Stanovnici Medne ogorčeni su zbog otvaranja rudnika, kao i činjenice da nisu bili obaviješteni da će se održati javna rasprava. Kako saznajemo od njih, nisu dobili nikakvo obavještenje od lokalne administracije, mada kažu da se određeni iskopi već rade i da kamioni svakodnevno izvoze zemlju, ali čak i ugalj.
„Lokalitet je već u svakom slučaju poprilično devastiran. Iako oni zvanično rade istraživanja, već možemo da primjetimo da se tu već vrši eksploatacija uglja, dolaze kamioni i odvoze taj ugalj, a zbog zbog velike prašine ne može se disati u kućama koje se nalaze uz sami put prema rudniku. Mi već sada imamo taj problem s bukom, a danas smo saznali da će monitoring na buku, po nacrtu Studije, biti rađen jednom godišnje. Zamislite to da jednom godišnje izađe neko na teren da provjeri buku. Šta ako u tom trenutku ne rade mašine?“, dodaju u Mednoj.
Planirana proizvodnja 25.000 tona godišnje
Rudnik Medna prostiraće se na 50.000 kvadratnih metara, odnosno na površini 5 hektara, iako je ranije objavljeno da će rudnik biti na 10 puta manjoj površini.
Portal Capital.ba objavio je da je vrijednost investicije je 660.000 KM, a koncesionar je platio jednokratnu naknadu od 33.000 KM za ustupljeno pravo i plaćaće ubuduće, na mjesečnom nivou, naknadu od 2,8 KM po toni eksploatisanog uglja.
Cilj je vađenje kamenog i mrkog uglja (lignita), te je izrađena prethodna procjena uticaja na životnu sredinu.
Ukupne bilansne rezerve uglja na pomenutom ležištu iznose 188.577 tona, a planirana ukupna godišnja proizvodnja će biti 25.000 tona.
Prema podacima iz APIF-a, naveo je Capital, vlasnici firme „Medna NV“ su Nebojša Tegeltija i Božidar Mijatović. Firma posljednjih godina nema prihode, a za 2020. godinu su zabilježili minus od skoro 10.000 KM.
