Neformalne grupe građana „Za legalnu i kontrolisanu eksploataciju šljunka u slivu rijeke Bosne“, „Zaustavimo nelegalnu eksploataciju šljunka na području Zvornika“ i “Zaustavimo nelegalnu eksploataciju šljunka i devastiranje obale rijeke Drine na području Bijeljine” su lokalnim zajednicama u slivu rijeke Bosne i Drine uputile Inicijativu za provođenje preporuka Glavne službe za reviziju javnog sektora u Republici Srpskoj i intenzivnije uključivanje jedinica lokalne samouprave u aktivnosti u vezi sa uređenjem vodotoka rijeka i eksploatacijom riječnog materijala na njihovoj teritoriji.
Ujedno, zatražili su stav odgovornih o predloženoj inicijativi, te da dostave informacije o dosadašnjim aktivnostima kada je u pitanju predlaganje lokaliteta za čišćenje i produbljiivanje korita rijeka Bosne i Drine u cilju većeg proticaja vode, odnosno izvođenja radova na području njihovih lokalnih zajednica i saradnji sa Javnom ustanovom “Vode Srpske”, koja je zadužena za upravljanje vodotocima u Republici Srpskoj.
Inicijative su upućene Gradu Doboj, opštinama Modriča, Vukosavlje i Šamac u slivu rijeke Bosne i Gradovima Bijeljina i Zvornik u slivu rijeke Drine. Dobijeni su odgovori iz četiri lokalne zajednice, dok se iz dvije još uvijek čeka reakcija.
Iz Odjeljenja za privredu Gradske uprave Doboj su odgovorili da su u toku 2016. godine ispod mosta u Barama izvedeni radovi na ispravljanju toka matice rijeke Bosne i proširenju korita rijeke. Na inicijativu Grada Doboja, a u saradnji sa JU “Vode Srpske”, u 2018. godini je izveden projekat na uklanjanju riječnih stubova starog mosta kod “buvlje pijace“, uklanjanje sprudova u zoni ispred i iza mosta u Barama, kao i zoni “Japanskog mosta”, odnosno mosta kod željezničke stanice Doboj.
Prema stavu Gradske uprave, upravljanje koritom rijeke Bosne je nadležnost JU “Vode Srpske”, a Grad Doboj iz budžeta izdvaja značajna sredstva na održavanje, sanaciju i rekonstrukciju vodoprivrednih objekata i vodotokova.
Prema podacima Gradske uprave Bijeljina, za 2022. godinu, vodnu saglasnost za vađenje materijala iz riječnog korita rijeke Drine na teritoriji grada Bijeljine ima D.O.O. “Bijeljina put” iz Bijeljine na katastarskoj opštini Janja. JU “Vode Srpske” iz Bijeljine osim ove saglasnosti izdala je i vodnu saglasnost D.O.O. “DMS Company” iz Bijeljine na području k.o. Bogatić, Republika Srbija, lokacija kod Pavlović mosta, a na osnovu ugovora “Voda” Republike Srbije i JU “Vode Srpske”. U ovoj godini još nije data saglasnost za ostale lokacije i nije urađena nijedna obaloutvrda na lijevoj strani rijeke Drine.
Iz ove Gradske uprave navode da je u avgustu 2022. godine Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS finansiralo projekat o uvođenju “žive vode” iz rijeke Drine prema kanalu Drina-Dašnica, zbog velike suše gdje je opao nivo vode u kanalu.
Grad Zvornik, odnosno Odjeljenje za prostorno uređenje, se izjasnilo u odgovoru grupi da u predhodnom periodu nije predlagalo lokacije za čišćenje korita rijeke Drine i njeno produbljivanje u cilju većeg proticaja vode, odnosno za izvođenja radova na području ove lokalne zajednice.
Opštinska uprava Šamac je dostavila podatke grupi „Za legalnu i kontrolisanu eksploataciju šljunka u slivu rijeke Bosne“ da je Odlukom iz 2018. godine definisala da se prijevoz dislokalizovanog i deponovanog materijala iz riječnog korita na lokalnim i nekategorisanim putevima na području opštine može vršiti uz pribavljenu dozvolu nadležnog organa. Dozvola se izdaje pravnom licu koje posjeduje dozvolu za uređenje riječnog korita na području opštine Šamac i posjeduje druge dokaze za deponovanje dislokalizovanog riječnog materijala.
Nadležni inspektori opštine Šamac redovno obilaze i kontrolišu teren, te sve nepridviđene radnje, bez dozvola, prijavljuju JU „Vode Srpske“ i nadleženom Inspektoratu RS i po nalazu inpskecija obavještavaju i susjedne opštine o nepropisnim radnjama.
Evidentirani su i slučajevi pojave iskopa materijala van vodnog dobra, na poljoprivrednom zemljištu, te je na osnovu toga nadležni poljoprivredni inspektor intervenisao kaznenim odredbama i nalogom da se zemljište vrati u prvobitno stanje.
“U analizi dobijenih odgovora zaključili smo da Grad Doboj i Grad Zvornik nisu uključene u aktivnosti predlaganja lokaliteta za čićenje i produbljivanje riječnih vodotokova, kao i sprječavanju nelegalne eksploatacije šljunka na teritoriji svoje lokalne zajednice, dok su te aktivnosti u manjom mjeri zastupljeni kod Grada Bijeljina i nešto značajnije kod opštine Šamac” – zajednički je stav tri aktivističke grupe građana za zaštitu vodotoka rijeka Bosna i Drina.
