“Republika Srpska će pružiti odlučan odgovor na sve negativne pojave u oblasti visokog obrazovanja. Kontrolisaćemo izdavanje diploma, rad i angažman nastavnika i saradnika, ispunjenost uslova za obavljanje djelatnosti, a poseban akcent je saradnja sa nadležnim organima u Brčko Distriktu i Federaciji BiH. Uočeno je da saradnja inspekcija nije na zadovoljavajućem nivou, a to je preduslov da bi operativno djelovali po ovim pitanjima. Ovo je početak kraja priče o lažnim diplomama i svega što se u oblasti visokog obrazovanja u Srpskoj pojavljuje u negativnom kontekstu” – izjavio je 17.02.2021. godine tadašnji ministar za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo RS Srđan Rajčević, nakon prvog sastanka Komisije za borbu protiv negativnih pojava u visokom obrazovanju u Republici Srpskoj.
Potom je Rajčević, u ovom kontekstu, organizovao sastanak, na kojem su prisustvovali predstavnici ministarstva na čijem je čelu, kao i Ministarstva unutrašnjih poslova RS, Republičke uprave za inspekcijske poslove i Agencije za visoko obrazovanje RS.
Iduće godine ponovio je datu izjavu.
I – to je sve što je do sada resorno ministarstvo učinilo kada je korupcija u visokom obrazovanju u ovom entitetu u pitanju.
I prije formiranja komisije, kao i tokom njenog jalovog rada, su studentski aktivisti okupljeni oko inicijative “Akreditovane visokoškolske ustanove – priznate dipome” ukazivali ne samo na izdavanje diploma od ustanova koje nisu imale akreditaciju, pa i od onih koji nisu bile upisane u registar Agencije za visoko obrazovanje RS i Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta u BiH (HEA BiH). Zapravo, njihovo djelovanje se poklopilo i sa početkom rada Tužilaštva BiH u predmetu “Klaster”, što je prošle sedmice rezultiralo da se u kontekstu prodaje diploma pominje čak pet privatnih visokoškolskih ustanova iz Republike Srpske, dva iz Brčko ditrikta i četiri iz Federacije BiH.
Krajem protekle sedmice su se iz ovog ministarstva RS nadležnog za visoko obrazovanje “dosjetili” da bi trebali reagovati zbog afere sa ustanovama za koje su nadležni, pa je novi ministar dr Željko Budimir pod tim pritiskom izjavio da je Minstarstvo tražilo od Agencije za istrage i zaštitu SIPA podatke o akciji “Klaster”, a od republičkog inspektorata da izvrši provjere da bi se preduzele zakonske mjere i, ako je potrebno, oduzele dozvole za rad određenim visokoškolskim ustanovama.
“Od Agencije za visoko obrazovanje tražili smo za određene institucije gdje je proces reakreditacije u toku da privremeno zaustavimo ovaj proces kako bismo mogli da nakon okončanja istražnih radnji u akciji „Klaster” vidimo da li te ustanove ispunjavaju uslove za rad – rekao je ministar Budimir na konferenciji za medije u Banjaluci (22.2.2023.).
On je istakao da podržava rad svih policijskih agencija kada utvrde određene nezakonite pojave u visokom obrazovanju, kao i da što se tiče Ministarstva neće biti povlaštenih u takvim postupcima i ustanovama gdje se utvrde nezakonite radnje. Rekao je i da od Inspektorata očekuje da se oštro obračuna sa svim negativnim pojavama u visokom obrazovanju, stajući indirektno u odbranu privatnih visokoškolskih ustanova, odnosno da po njemu neke od njih rade dobro svoj posao, a neke ne, kao i da sve nisu iste.
“Ako pojedinci urade određene stvari na visokoškolskim ustanovama ne možemo to odmah pripisati i samoj ustanovi. Moramo biti pažljivi kada je u pitanju presumpcija nevinosti. Ne mogu nikoga optužiti kao dio izvršne vlasti kada je riječ o ovim stvarima. Kada dobijemo određene informacije o nezakonitom radu, mi to prosljeđujemo republičkom Inspektoratu.“ – riječi su minisitra Budimira.
Na njegov istup reagovali su iz neformalne grupe građana “Akreditovane visokoškolske ustanove – priznate dipome”, ponovivši da su ubjeđeni da je ministarstvo na čijem je čelu sada Budimir znalo da se u RS izdaju lažne diplome, o čemu, uostalom, svjedoče i ranije izjave njegovog prethodnika Rajčevića. A, ko je njega spriječio da izađe u javnost i obznani ko izdaje te lažne diplome, svakako je pitanje koje interesuje javnost, a trebalo bi da interesuje i nadležne organe.
“Još te 2021. i ranijih godina je trebalo da se zaustavi izdavanje lažnih diploma, a da su nadležni znali za te nezakonite radnje, Rajčevićeve riječi od prije dvije godine to i potvrđuju. Ali, zar se to moglo očekivati kada su tadašnje, a i sada aktuelne vlasti na nivou BiH u aprilu 2021. godine za člana Upravnog odbora Agencije HEA BiH imenovale Nedeljka Stankovića, čiji je Evropski univerzitet poznat u široj javnosti po tome da je izdao diplomu u Brčko distriktu prije početka rada, te da se i sada u aferi “Klaster” pominje kao ustanova koja je izdavala lažne diplome” – reagovanje je iz pomenute NGG.
Navode da su Evropski univerzitet u Brčko distriktu i Evropski univerzitet “Kallos” u Tuzli tog akademika ubrzo po njegovom imenovanju akreditovani, a prije toga su deceniju radili bez akreditacije. I sam sa zvanjem, koje je takođe dovođeno u pitanje i sporeno, Stanković je na poslednjim lokalnim izborima od 86.000 birača osvojio 109 glasova za Skupštinu Brčko distrikta, što dovoljno govori o ugledu koji uživa. Kažu da će se u razotkrivanju nagomilanih problema u BH obrazovanju baviti i se temom rada ustanova koje sa jednom formalnom akreditacijom studijskog programa izvode nastavu na više njih, o postojanju ustanova koje školuju kadrove samo za inostrastvo, pozadinom prelaska studenata sa javnih univerziteta na privatne gdje je školarina deset puta veća, kojim ustanovama je “Klasterom” ugrožen opstanak i drugim temama.
Podsjećamo, prošle sedmice su pripadnici SIPE uhapsili 11 lica u akciji “Klaster” usmjerenoj na suzbijanje organizovanog kriminala i sistemske korupcije, povezanih sa nezakonitim izdavanjem i nedozvoljenom trgovinom fakultetskim diplomama na području BiH.
