Istražili smo zbog čega nisu zakoni isti za sve i zašto na posljednjoj sjednici Parlamenta Srpske nije bilo izvještaja o radu Fonda solidarnosti za obnovu Republike Srpske i Kompenzacionog fonda Republike Srpske.
Iako je Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske utvrdila ozbiljne nepravilnosti u radu Fonda solidarnosti za obnovu Republike Srpske i Kompenzacionog fonda Republike Srpske, Vlada nije Narodnoj skupštini podnijela godišnje izvještaje o njihovom radu. Umjesto toga, po hitnom postupku usvojen je Zakon o Fondu solidarnosti Republike Srpske, čijim formiranjem prethodna dva praktično prestaju da postoje.
Nije sve tako crno, uvjerava ministarka finansija Zora Vidović. Ona kaže da će budući Fond solidarnosti, koji će preuzeti prava i obaveze prethodna dva, biti punjen iz budžeta Republike Srpske, kao i zaduženjima kod međunarodnih kreditora, donacijama iz inostranstva.
Postavlja se pitanje zašto onda nema izvještaja odakle dolazi novac iz inostranstva, kad je u pitanju vlada, a što se s druge strane izričito traži od nevladinog sektora?
Osim zakona o Fondu solidarnosti, na koji je glavna primjedba netransparentnost u trošenju novca, hitno je usvojen i Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija. Oni koje vlast u Republici Srpskoj etiketira stranim plaćenicima, podsjećaju da se i sama Vlada velikim dijelom finansijski oslanja na inostranstvo.
„Pokušava se u stvari tom strategijom držite lopova da u tom nevladinom sektoru sjede neki lopovi a mi smo eto pošteni i brinemo o javnom novcu a kad je riječ o Fondu solidarnosti kad postavite pitanje kako vipare trošite ne dobije se odgovor“, smatra Aleksandar Trifunović, glavni i odgovorni urednik portala Buka.
Iz nevladinog sektora poručuju da se i fondovi za pomoć građanima povremeno finansiraju novcem iz inostranstva čime se i oni mogu sumnjičiti za nezakonite radnje i netransparentno trošenje novca. Međutim, izvještaja o donacijama nema, dok se s druge strane od civilnog sektora traže detalji.
Zbog svega toga, a prema indeksu percepcije korupcije, Bosna i Hercegovina bilježi negativne trendove 10 godina u kontinuitetu.
„Dok s jedne strane imamo potpunu netransparentnost u radu državnih organa s druge strane namjera vlade i Ministarstva pravde je da ograniči rad svih onih koje oni ne finansiraju nego se finanisraju iz inostrastva. Jasno je da je tu riječ o nesrazmjeru kontrole sredstava jer fondacije i sada podnose izvještaje što i čine“, kaže Damjan Ožegović, TI BiH.
Iako je i delegacija EU ali i brojne međunarodne organizacije upozoravale da se ne usvajaju zakoni koji ograničavaju građanske slobode, to vlast nije spriječilo da uvede rigorozne mjere. U slučaju nevladinog sektora, njihovi finansijski izvještaji prvo idu na provjeru u ministarstvo pravde, što ranije nije bio slučaj.
Transparentnost Vlade i njenih insitucija je na niskom nivou jer očigledno smatraju da ne treba da objasne građanima gdje i zašto troše njihova sredstva.
„Vlast insistira da udruženja građana koja se finansiraju iz inostranstva daju na uvid precizne podatke, a ja sam uvjeren da je finansiranje tih udruženja i nevladinih organizacija na mnogo višem nivou transparentnosti u odnosu na Vladine instistucije jer sve nevladine organizacije podnose račune finansijerima i ta sredstva su mnogo transparentnija u odnosu na ona sredstva koje troši Vlada“, kaže Velizar Antić, politički analitičar.
Zakonodavni napori u Republici Srpskoj kojima se podriva građanski prostor duboko su zabrinjavajući i pokazuju da nadležni prave korak unazad na putu ka EU.S druge strane, o svom radu i novcu koji dolazi kroz mnoge projekte, nadležni neće da pričaju zbog čega mnogi stručnjaci upozoravaju na mogućnost zloupotreba tokova novca u Srpskoj.
