U Republici Srpskoj od vodnih naknada za izvađeni materijal iz svih vodotoka u prošloj, 2022. godini prikupljeno je 1.606.210 KM, a unazad deset godina samo je u četiri godine taj iznos premašio dva miliona KM.
Apsurdnost načina na koji se na javnim pozivima prihvataju ponuđene cijene vađenja riječnog materijala, a zatim prikupljaju te naknade, najilustrativnije se ogleda u prošlonedeljnoj informaciji MUP-a RS, po kojoj je nezakonitom eksploatacijom i prodajom šljunka privrednom društvu iz Laktaša pribavljena protipravna imovinska korist u iznosu od 5.043.000 KM.
“Uprava kriminalističke policije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske podnijela je Okružnom javnom tužilaštvu Banja Luka Izvještaj o počinjenim krivičnim djelima protiv O.S. i D.S. iz Laktaša i jednog privrednog društva iz Laktaša zbog postojanja osnova sumnje da su počinili krivična djela „Nezakonito postupanje u privrednom poslovanju“, „Protivzakonito zauzimanje“ i „Eksploatacija prirodnih bogastava i dobara od opšteg značaja“ i „Povreda obaveza vođenja trgovačkih i poslovnih knjiga i sastavljanja finansijskih izvještaja i njihovog falsifikovanja ili uništavanja“.
Navedena lica se sumnjiče da su na zemljištu koje je u vlasništvu prvoprijavljenog O.S. tokom 2020. godine, bez odobrenja i ugovora o koncesiji eksploatisali mineralnu sirovinu šljunak u količini od 72.050 metara kubnih sa poljoprivrednog zemljišta, a zatim istu evidentirali u poslovne knjige preduzeća koje su dalje prodavali.
Prijavljena lica se sumnjiče i da su u periodu od februara 2021. do marta 2022. godine mineralnu sirovinu iz ranijeg perioda u količini od 187.402 metara kubnih za koju nisu imali odobrenje za eksploataciju od Javne ustanove „Vode“ prikazali u poslovnim knjigama i dalje prodavali kao što su i količinu od 62.441 metara kubnih lažno prikazali u poslovnim knjigama svog preduzeća iako se to preduzeće nije bavilo eksploatacijom mineralnih sirovina niti je pomenutu robu isporučilo privrednom subjektu koje je prijavljen.
Navedenim krivičnim djelima pribavljena je protipravna imovinska korist privrednom društvu iz Laktaša u iznosu od 5.043.000,00 KM, a Budžet Republike Srpske oštetili u iznosu 374.764,00 KM” – informacije su dostavljene od strane Biroa za odnose sa javnošću Vlade RS.
Te informacije su proslijeđene NGG “Za legalnu i kontrolisanu eksploataciju šljunka u Republici Srpskoj”, čije reakcije su da nisu iznenađeni, ali da sumnjaju u pozadinu ovog slučaja.
Naime, aktivisti kažu da je, prema informacijama koje su ranije dobijali sa terena, firma “Darko komerc”, za koju je je otkriveno da je ostvarila protivpravnu korist, favorizovana od strane nadležnih za upravljanje vodotokom. Da im se u kontrolama gledalo “kroz prste”, zbog povezanošću sa vlastima i onima koji u RS kontrolišu oblast eksploatacije minerala, u ovom slučaju šljunka. Kažu i da se, u porukama i komentarima koje građani sa područja Laktaša dostavljaju aktivistima, iznose sumnje po kojima je laktaška firma najvjerovatnije prestala da plaća one koji su joj “čuvali leđa”.
“Ono za što imamo čvrste dokaze je da je preduzeće “Darko komerc” d.o.o. Laktaši imalo saglasnost i ugovor sa JU “Vode Srpske” za izvođenje radova i vađenje riječnog materijala u vodotoku Vrbasa na lokalitetu “Bistrica” tokom ove godine. Formalno je dobilo da do 01.05.2023. godine izvadi svega 8.606,21 metara kubnih riječnog materijala, a rok za radove tom preduzeću čak je produžen do 01.09.2023. godine, bez mijenjanja količina dozvoljenih za vađenje” – iznose svoje argumente za sumnje da u ovom slučaju nisu baš “čista posla”.
Uostalom, u prilog svojim sumnjama, navode da je ovo preduzeće i ranije prijavljivano za nelegalnu eksploataciju šljunka, te da je protiv direktora Ostoje Sikimića i njegovog zamjenika Darka Sikimića, koji su i u novoj prijavi osumnjičeni, MUP Srpske 2019. godine podnio izvještaj zbog sumnje da su nezakonito poslovali. Takođe, prekršajno su kažnjavani i u aprilu prošle godine, jer su za potrebe svojih betonara, potpuno pregradili korito i preusmjerili cijelu rijeku Vrbas i time spriječili normalan protok vode, ugrožavajući riblji fond, što je stvorilo eroziju više hektara okolnog poljoprivrednog zemljišta.
Za te radnje prekršajno su kažnjeni sa minimalnih 12.000 КM, a u Inspektoratu RS kažu da je, pored izrečene novčane kazne, preduzeću naložena zabrana obavljanja aktivnosti koje su u suprotnosti sa rješenjem o vodnoj saglasnosti od 19. oktobra 2021. godine i naloženo je vraćanje korita i vodnog zemljišta u prethodno stanje.
“Međutim, to preduzeće je gotovo cijelu ovu godinu imalo saglasnost i ugovor za radove sa javnom ustanovom, zaduženom za upravljanje vodotokom u RS, što je, po nama, a i zakonskim propisima suprotno propisanim uslovima i u javnim pozivima “Voda Srpske”. Smatramo da zbog svega ovoga neko treba da snosi zakonske konekvence, ali znajući kako kod nas funkcionišu zakon, pravosudni sistem i kako se ponašaju vlasti, sumnjamo da će od utvrđivanja odgovornosti biti bilo šta što bi barem odvratilo druge šljunkokradice od ovakvih milionskih krađa šljunka” – kažu aktivisti NGG.
