Posljednji put neki negativni revizorski izvještaj u Narodnoj skupštini Republike Srpske razmatran je 2019. godine. Bio je to izvještaj o finansijskoj reviziji JU Studentski centar „Nikola Tesla“ Banja Luka za 2018. godinu, u kojoj je ta ustanova dobila negativno mišljenje revizora i za svoje finansijske izvještaje i za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima.
Nakon toga je uslijedio četverogodišnji period u kojem je vladajuća većina, koja je imala većinu i u Odboru, te na taj način i kontrolu nad njegovim radom – što kroz donošenje odluka koje su joj odgovarale, što kroz blokadu njegovog rada nedolaskom na sjednice – onemogućavala slanje negativnih izvještaja u Narodnu skupštinu, odnosno javnu diskusiju o njima.
U te 4 godine objavljeno je 19 izvještaja u kojim su revidirani subjekti dobili negativno mišljenje za jednu ili obje komponente finansijske revizije. No, iako je Poslovnik o radu NSRS nedvosmisleno propisao u članu 70. da svi negativni revizorski izvještaji imaju biti proslijeđeni pred poslanike, nijedan od njih nije.
Nakon posljednjih opštih izbora i konstituisanja novog skupštinskog saziva, formiran je i novi saziv Odbora za reviziju. Mjesto predsjednika Odbora je, kao i u prethodnom mandatu, pripalo opozicionom SDS-u, i tu nezahvalnu ulogu je prihvatila narodna poslanica Mirjana Orašanin. Ali je, kao i u prethonom mandatu, vladajuća većina i dalje zadržala većinu u Odboru i kontrolu nad njegovim odlukama.
Prve sjednice novog saziva Odbora su uspjele da obezbijede kvorum za rad, atmosfera u radu na sjednicama Odbora je bila relaksiranija nego u prethodnom sazivu i djelovalo je da će aktuelni saziv Odbora imati bolje rezultate od svojih prethodnika i ispuniti projektovanu ulogu.
No, ubrzo se pokazalo da je početni utisak pogrešan. Već na prvoj sjednici na kojoj su se pojavili negativni revizorski izvještaji (13. juna 2023.) – za JZU Bolnica Trebinje, JZU Univerzitetska bolnica Foča, Dom zdravlja Čajniče i JPŠ „Šume RS“ a.d. Sokolac – ponovo je došlo do opstrukcije rada Odbora, odnosno onemogućavanja njegovog rada u skladu sa Poslovnikom NSRS. Članovi Odbora iz reda skupštinske većine, odbacili su prijedlog predsjednice Odbora da se ovi negativni izvještaji upute u skupštinsku proceduru.
Nakon toga je uslijedilo zakazivanje sjednice Odbora u septembru, ali je ona odgođena „zbog nemogućnosti prisustva članova zakazanoj sjednici“. Naredna sjednica se čekala do 01.11.2023. godine, a na ovoj sjednici je bilo predviđeno razmatranje tri izvještaja finansijske revizije za 2022. koji su imali negativno mišljenje za jednu od komponenti finansijske revizije – za Lutriju Republike Srpske a.d. Banja Luka, JZU Bolnica Gradiška i JZU Dom zdravlja Srebrenica.
No, ponovo je došlo do onemogućavanja slanja ovih izvještaja Narodnoj skupštini na razmatranje. I mogućnost da Odbor zbog blokada ponovo prestane sa radom, kao u posljednjoj godini prethodnog mandata, postala je sve izglednija.
No, onda je došlo do neočekivanog preokreta. Uključivanjem nevladinog sektora u ovu priču.
Centri civilnih inicijativa, koji inače prate rad svih parlamentarnih radnih tijela zaduženih za reviziju u BiH, predsjedniku NSRS i Kolegijum NSRS uputili su dopis kojim su zatražilli tumačenje član 70. Poslovnika o radu NSRS, odnosno mišljenje o opstrukciji u vezi razmatranja izvještaja finansijske revizije na sjednicama NSRS.
Predsjednik NSRS je uputio ovu inicijativu Zakonodavnom odboru Skupštine, koji je na sjednici održanoj 11.12.2023. godine zauzeo jednoglasan stav da je „odredba člana 70. alineja 9. Poslovnika o radu NSRS jasna i precizna“, te da u skladu sa tom odredbom, Odbor za reviziju treba NSRS upućivati sve negativne izvještaje Glavne službe za reviziju.
Interesantno, isti taj dan je bila zakazana i sjednica Odbora za reviziju, ali opet nije bilo kvoruma za rad. No, predsjednica Odbora za reviziju je ohrabrena stavom Zakonodavnog odbora, opet zakazala sjednicu sa istim dnevnim redom koji je bio planiran 11.12.2023. godine, te je 21.12.2023. godine, održana peta sjednica Odbora, u aktuelnom mandatu.
I na toj sjednici konačno je, zahvaljujući odluci Zakonodavnog odbora, donesenoj na inicijativu nevladinog sektora, došlo do promjene.
Odbor za reviziju je, naime, prvo, bez problema, podržao da se pred poslanike upute izvještaji o provedenim finansijskim revizijama za 2022. za JZU Dom zdravlja Srebrenica (sa negativnim mišljenjem za finansijske izvještaje) i JZU Bolnica Gradiška (za negativno mišljenje i za finansijske izvještaje i za usklađenost sa zakonima i drugim propisima).
A onda je, sa malo rasprave, na tragu opstrukcija iz prethodnog perioda, Odbor, ipak, jednoglasno prihvatio da se u NSRS upute i izvještaji o provedenoj finansijskoj reviziji za Lutriju Republike Srpske a.d. Banja Luka, JPŠ “Šume Republike Srpske” a. d. Sokolac, JZU Bolnica Trebinje, JZU Univerzitetska bolnica Foča i JZU Dom zdravlja Čajniče, čije je slanje u Skupštinu, u prethodnom periodu, bilo spriječeno.
Dakle, nakon 4 godine opstrukcija, izvještaji o provedenim finansijskim revizijama, u kojim su revidirani subjekti dobili negativne ocjene revizora, trebali bi uskoro da se nađu pred poslanicima Narodne skupštine Republike Srpske.
