Ukoliko bi se dosljedno primjenjivale odredbe člana 54 Okvirnog zakona o visokom obrazovanju BiH, hiljade službenika u javnoj upravi, od onih u lokalnim samoupravama do viših instinci bi izgubili posao. Naime, prema tim odredbama prilikom zapošljavanja u državnim institucijama mogu se priznavati jedino diplome izdate od strane VŠU koje se nalaze na listi akreditiranih visokoškolskih ustanova, odnosno u Državnom registru visokoškolskih ustanova u BiH, koji vodi Agencija za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta u BiH (HEA).
Ali, kako je u BiH sve složeno, takav slučaj je i sa sistemom visokog obrazovanja, pa se tako ne primjenjuje ni ovaj zakon, na čemu unazad četiri godine u okviru realizacije Projekta “Podrška građanima u borbi protiv korupcije” insistiraju kod nadležnih studentski aktivisti okupljeni u inicijativi “Akreditovane visokoškolske ustanove – priznate diplome”.
„Trebalo nam je prilično vremena da precizno utvrdimo nadležnosti institucija zaduženih za visoko obrazovanje na državnom, entitetskom, nivou kantona, kao i u Brčko distriktu. Sve njih pitali smo poimenično da li se akreditovanim VŠU smatraju isključivo one VŠU upisane na listi akreditovanih ustanova kod HEA i sumirano smo utvrdili da bi tako doslovce trebalo biti, kada bi se zakon dosljedno primjenjivao. Kao validno tumačenje prihvatili smo i ono dato iz Centra za informisanje i priznavanje dokumenata iz oblasti visokog obrazovanja (CIP) da je nadležno tijelo za tumačenje kvaliteta u visokom obrazovanju, kao i zakonskih propisa, Ministarstvo civilnih poslova BiH. Za bolje sprovođenju zakonskih odredbi, smatraju u CIP, neophodne su izmjene i dopune Okvirnog zakona o visokom obrazovanju BiH, što je i preporuka i European Association for Quality Assurance (ENQA-e), ali za to još uvijek nema konsenzusa ključnih donosioca odluka u vlastima BiH“ – pojasnili su za portal Antikorupcija.info studentski aktivisti.
Za ilustraciju stanja u Republici Srpskoj, u kontekstu visokog obrazovanja i zapošljavanja, aktivisti su se poslužili prošlonedeljnim imenovanjem direktora Investiciono-razvojne banke (IRB). Novopostavljeni direktor ovog akcionarskog društva u stoprocentnom vlasništvu Republike Srpske Srđan Jovanović je akademsko obrazovanje stekao završetkom prvog ciklusa studija na nekadašnjem “Koledžu za informatiku i menadžment Janjoš” Prijedor, koji je 2010. godine promijenio naziv u “Visoka škola za ekonomiju i informatiku” Prijedor. Ova visokoškolska ustanova nije nikada obezbijedila akreditaciju niti je upisana u Državni registar visokoškolskih ustanova u BiH. Prošle godine joj je Agencija za visoko obrazovanje RS odbila akreditaciju ustanove i prijavljenog studijskog programa. Nakon toga je ova Visoka škola tužila Agenciju, pa je Okružni sud poništio to rješenje AVORS i prijedorska ustanova je vraćena u status da je “u postupku akreditacije”. No, i dalje nije upisana u Registar kod HEA BiH.
Nadalje, pomenuti direktor najznačajnije bankarske institucije u RS je doktorat stekao na Nezavisnom univerzitetu Banja Luka, koji se nalazi u grupi šest visokoškolskih ustanova koje su kao pravna lica optuženi u aferi kupoprodaje diploma “Klaster”, odnosno optužnica protiv nje je podignuta i potvrđena.
Tu nije i kraj ove sage, jer je imenovani direktor, prema njegovom CV-u, zaposlen sa punim radnim vremenom u Visokoj školi za primijenjene i pravne nauke „Prometej“ Banja Luka, koja je takođe na spisku optuženih u aferi Klaster.
“Dakle, da je kojim slučajem bio raspisan konkurs za mjesto direktora IRB i da je bilo koji drugi prijavljeni kandidat reagovao i podnio tužbu zbog zapošljavanja aktuelnog direktora, Sud bi bio prisiljen da presudi u korist kandidata koji ima diplomu sa akreditovane visokoškolske ustanove. Za tu tvrdnje imamo nekoliko primjera iz sudske prakse, sa čime smo se susretali u svojim aktivnosti podrške studentima. Isto tako, imamo primjere da je, na primjer, Univerzitet u Sarajevu odbio upis studenta na drugi ciklus studija koji je studije prvog ciklusa završio upravo na pomenutoj Visokoj školi iz Prijedora. Iz sarajevskog Univerziteta su od HEA tražili tumačenje, a dobili su odgovor da se i za nastavak školovanja priznaju samo diplome akreditovanih visokoškolskih ustanova” – iznijeli su primjere aktivisti NGG.
Da nije baš sve tako crno, kada je u pitanju visoko obrazovanje u BiH, studentski aktivisti kao pozitivan primjer navode da značajna promjena u odnosu prema ovim javnim ispravama stiže iz Tuzlanskog kantona, čije vlasti su prve u BiH odlučile urediti oblast visokog obrazovanja i otpočeti sa striktnom primjenom Okvirnog zakona o visokom obrazovanju u BiH. Naime, u konkursu kojim Uprava policije MUP-a Tuzlanskog kantona planira zaposliti 230 policajaca i 20 mlađih inspektora, zabranjen je prijem kandidata koji su završili fakultete na neakreditovanim visokoškolskim ustanovama.
Tako je ne mali broj kandidata na konkursu za prijem mlađih inspektora u MUP Tuzlanskog kantona isključen iz konkursne procedure, jer imaju fakultetske diplome sa neakreditovanih visokoškolskih ustanova. Njihov identitet je sakriven šiframa, tako da nije poznato o kojim visokoškolskim ustanovama je riječ.
„Poštujući Zakon o visokom obrazovanju Tuzlanskog kantona, koji govori o licenci za rad, odnosno, akreditaciji visokoškolskih ustanova, gdje je propisano da je kandidat prilikom pristupanja konkursu dužan dostaviti diplomu u tom trenutku akreditovane, odnosno u vrijeme svog studiranja akreditovane visokoškolske ustanove. Sad će u prvom koraku otpasti svi oni koji nemaju validne diplome, odnosno, nisu završili visokoškolsku ustanovu koja je bila licencirana za rad“ – izjava je na ovu temu ministra unutrašnjih poslova TK Hajrudina Mehanovića.
U startu se vrši sigurnosna provjera od strane SIPA-e i OSA-e, kao i drugih koji utvrđuju validnost javnih isprava, i u daljnjem procesu konkursne procedure se isključuju kandidati čije su diplome izdali neakreditovani univerziteti.
“Ne samo da imate studente koji su dobivali diplome neakreditovanih visokoškolskih ustanova, već ste imali i doktorate od neakreditovanih visokoškolskih ustanova. Ovdje je indikativno da su određene visokoškolske ustanove, na šta sam upozoravao, a što je suprotno članu 54. Okvirnog zakona o visokom obrazovanju, izdavale diplome u vrijeme dok nisu imale akreditaciju“ – rekao je zamjenik predsjednika Skupštine TK Boris Krešić, a prenio Tuzlanski.ba.
