Ured za reviziju institucija u FBiH 4.10.2024. završio je sa realizacijom planiranih finansijskih revizija za 2023. godinu, objavivši svih 107 pratećih izvještaja.
Pozitivna mišljenja za obje komponente finansijske revizije – i finansijske izvještaje i usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima – dobilo je svega 9 revidiranih subjekata.
S druge strane, od 107 provedenih revizija, za 17 institucija je izrečeno negativno mišljenje. Od toga za njih 7 za obje komponente finansijske revizije a za ostalih 10 za jednu od ovih komponenti (6 za finansijske izvještaje a 4 za (ne)usklađenost sa zakonima i drugim propisima).
Čak 8 od ovih 17 subjekata su rudnici. I to 6 sa obje negativne ocjene (i dodatnim skretanjem pažnje) – Rudnik uglja “Kreka” d.o.o. Tuzla, Rudnik mrkog uglja „Zenica“ d.o.o. Zenica, RMU “Breza” d.o.o. Breza, RMU “Đurđevik” d.o.o. Đurđevik, RMU „Abid Lolić“ d.o.o. Travnik – Bila i RMU „Kakanj“ d.o.o. Kakanj, a 2 sa negativnom ocjenom (i skretanjem pažnje) za jednu komponentu finansijske revizije – Rudnici boksita d.o.o. Široki Brijeg za finansijske izvještaje a Rudnici boksita d.o.o. Posušje za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima.
Jedini rudnik nad kojim je provedena finansijska revizija za 2023. a da nije dobio negativnu ocjenu, je Rudnik soli “Tuzla” d.d. Tuzla, koji je za obije komponente finansijske revizije dobio mišljenje s rezervom (sa skretanjem pažnje).
Pored rudnika, negativne su ocjene dobila i dva grada – Livno i Široki Brijeg (oba za usklađenost sa zakonima i drugim propisima), dva šumarska preduzeća – Šumarstvo „Prenj“ d.d. Konjic i JP “Bosansko-podrinjske šume” d.o.o. Goražde (oba za finansijske izvještaje), dvije javne zdravstvene ustanove – Dom zdravlja Čapljina i Kantonalna bolnica “Fra Mihovil Sučić” Livno (obije za usklađenost sa zakonima), te, tri javna komunalna preduzeća – JKP „Komunalac“ d.o.o. Tuzla (za finansijske izvještaje), JP „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o. Živinice (za usklađenost sa zakonima) i JKP “Čapljina” d.o.o. Čapljina (za obje komponente finansijske revizije).
Svi ovi subjekti, osim JP „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o. Živinice i Doma zdravlja Čapljina već su bili predmet revizije, u periodu od 2016. do 2019.
Od prethodnih revizija 4 su dodatno pogoršali svoje ocjene. Gradovi Livno i Široki Brijeg su prethodno imali mišljenje s rezervom za obje komponente finansijske revizije, a sada za usklađenost sa zakonima imaju negativno mišljenje. Dok su JKP “Čapljina” d.o.o. Čapljina i RMU “Đurđevik” d.o.o. Đurđevik prethodno imali negativno mišljenje samo za finansijske izvještaje a sada ga imaju za obje komponente finansijske revizije.
Jedna od 17 navedenih institucija, sa negativnim ocjenama u finansijskoj reviziji za 2023. je, bez obzira što se nalazi u ovoj grupi najlošije ocijenjenih, zapravo, popravila svoje ocjene u odnosu na prethodnu reviziju. Kantonalna bolnica „fra Mihovil Sučić“ Livno, naime, u prethodnoj je reviziji imala negativno mišljenje za obje komponente finansijske revizije a sada ga ima “samo” za usklađenost sa zakonima i drugim propisima.
Ukupan broj preporuka koje je ovih 17 subjekata dobilo od revizora, nakon provedene finansijske revizije za 2023. je 462.
Podsjećamo, svih 107 u ovoj godini revidiranih subjekata dobilo je 1974 preporuke.
Realizacija preporuka je inače krajnje loša. On navedenih institucija samo je jedna realizovala više od polovine preporuka datih joj u prethodnoj reviziji – JKP „Komunalac“ d.o.o. Tuzla, koje je u potpunosti realizovalo 11 od 20 preporuka datih mu, doduše, još u finansijskoj reviziji za 2016.
Ostali su značajno ispod 50%, sve do RMU „Abid Lolić“ d.o.o. Travnik – Bila i RMU „Kakanj“ d.o.o. Kakanj, koji su realizovali tek po jednu preporuku od 22, odnosno 23 im date u finansijskim revizijama za 2018. i RMU “Đurđevik” d.o.o. Đurđevik, koji nije realizovao nijednu od 12 mu datih preporuka u finansijskoj reviziji za 2016.
Inače, u posljednjih 8 godina, odnosno za mandata odlazećeg generalnog revizora Dževada Nekića, 126 institucija je dobilo negativnu ocjenu, kao rezultat provedene revizije. Otprilike dva i po puta više nego u Republici Srpskoj, u istom periodu.
Napomenimo da se svi izvještaji sa negativnim ocjenama, u skladu sa zakonskom obavezom, šalju nadležnim tužilaštvima. Nažalost, iskustvo Ureda za reviziju sa tužilaštvima je daleko od dobrog. Pokretanje tužbi i sudske presude u vezi sa dostavljenim izvještajima su u nivou statističke greške – ispod 1%. I Ured i nevladin sektor i mediji i međunarodne organizacije koje rade na izgradnji sistema u BiH, jednoglasni su da je – uz političke atake na nezavisnost revizora – nerazumijevanje i neadekvatan odgovor tužilaštava na revizorske izvještaje jedan od najozbiljnijih problema u ovom kontekstu i prepreka za veći uticaj revizije na stanje u društvu i kvalitet života građana.
