U Kalinoviku i u Foči , 8. i 9. aprila održane su javne rasprave o nacrtima studija uticaja na životnu sredinu za tri (3) planirane hidroelektrane na rijeci Bistrici: HE “B-1” i mHE “B-2a” na području opštine Foča instalisane snage 10,696 MW i 7,243 MW, i izgradnju hidroelektrane HE “B-3” instalisane snage 16,157 MW na području opština Foča i Kalinovik.
Na javnoj raspravi u Kalinoviku učešće su uzeli predstavnici resornog ministarstva za ekologiju, JNU Instituta za zaštitu životne sredine, predstavnik investitora Hidroelektrane “Bistrica” d.o.o. Foča, predstavnici lokalnog ribolovnog društva, zainteresovani građani i predstavnici Udruženja Aarhus centar u BiH.
“Nismo dobili adekvatne odgovore na pitanja koja smo postavili, uočili smo da i izrađivaču studije nisu poznate neke relevantne činjenice, kao što je ona da je na Bistrici već izgrađena mala hidroelektrana instalisane snage 3,870 MW. Iako su građani Kalinovika podržali projekat jer je u pitanju državni kapital, naveli su da su svjesni kršenja mjera naloženih ekološkim dozvolama i štetnosti koju hidroenergija ostavlja na životnu sredinu, te su postavili zahtjev da podaci o vodostaju Bistrice budu elektronski dostupni građanima;” navela je Sunčica Kovačević, projektna asistentica u Udruženju Aarhus centar u BiH.
U Kalinoviku, zapisnik javne rasprave je vodio predstavnik investitora. Iako ova okolnost nije izričito zabranjena zakonima, ipak sa aspekta implementacije Aarhuske konvencije postavlja se pitanje da li je javna rasprava mogla u ovom slučaju bila zaista adekvatno sprovedena? U Foči, ekološka udruženja i građani su također iznijeli svoje primjedbe s obzirom da su uočili mnoge propuste tokom pripreme studije.
“Iznijeli smo više nedostataka same studije, koje ćemo i pisanim putem u za to predviđenom roku dostaviti nadležnom Ministarstvu. Studija u ovoj verziji samo formalno opravdava naslov, dok svojim sadržajem ne daje odgovore na pitanja koliki će zaista uticaj da istrpe biljni i životinjski svijet, klima i građani naše opštine u slučaju izgradnje predmetnih hidrolektrana. Iznijeli smo brigu da projektom predviđeni minimalni protok, čak i kada bi bio ispoštovan tokom rada HE ne bi bio dovoljan za opstanak više biljnih i životinjskih vrsta u i oko rijeke Bistrice, od kojih su neke poput ribe mladice i više vrsta potočnih rakova na listama ugroženih vrsta. Iako nismo zadovoljni činjenicom što je javnost Foče tek sada, po prvi put, dobila priliku da se uključi, informiše i učestvuje u donošenju odluka vezanih za HE na Bistrici, jer je javnost trebala biti uključena mnogo ranije, ipak, blagi optimizam nam uliva činjenica što su predstavnici Opštine Foča zatražili da Studija uticaja obuhvati i kumulativni uticaj izgradnje i rada sve tri predviđene HE na životnu sredinu naše opštine, što je jedno od brojnih važnih pitanja na koja nam sam nacrt studije nije dao odgovor”; istakla je Dragana Drakul, članica UG “Bjelava”, Foča.
Podsjećamo, Narodna Skupština RS je u februaru 2021. usvojila Deklaracije o zaštiti rijeka u RS-u, a u februaru 2022. i novi Zakon o obnovljivim izvorima energije RS kojim se ukida davanje podsticaja za male hidroelektrane veće snage od 150 kW!
