U okviru projekta „Koraci ka zaštiti pritoka Neretve: Buna, Bunica, Bregava i Trebižat», Centar za životnu sredinu zajedno sa EU Majski Cvijet radi na postizanju dugoročne zaštite i održive upotrebe ovih rijeka te edukaciji lokalnih zajednica o dobrobitima zaštićenih područja uz podršku Critical Ecosystem Partnership Fund.
S tim ciljem smo radili i istraživanje jedinstvenog i vrijednog biodiverziteta ovih rijeka, odnosno nekoliko grupa organizama na ovom području (flora i vegetacija, ptice, briofiti, vodozemci i gmizavci, leptiri, vodeni makrobeskičmenjaci i sisari).
Predstavljamo istraživače koji su nam pomogli da dođemo do značajnih rezultata i podataka o biodiverzitetu ovog područja i koji predstavljaju jak argument u zagovaranju zaštite ovih pritoka božanske rijeke Neretve.
Ovo je njihov osvrt na ljepote ovih pritoka, ali i na probleme koje su uočili na terenu.
Đorđije Milanović, ekspert za floru i vegetaciju: „Naročito važna karika za zaštitu biljnih i životinjskih vrsta jeste zaštita njihovih staništa. Samo adekvatno očuvanje staništa u neizmijenjenom ili približno izvornom obliku garantuje uslove za normalan rast i razviće živih bića koja su se prilagodila upravo takvim specifičnim životnim okolnostima, kakvi vladaju i uz hercegovačke rijeke. Očuvanje naših rijeka nameće se kao prioritet svih prioriteta, kako za očuvanje prirode, tako i za opstanak i ostanak ljudi na ovim područjima.“
Goran Topić, ekspert za ptice: „Ptice su veoma dobar indikator stanja životne sredine jer brzo reaguju na njeno narušavanje. Svaka intervencija na riječnom koritu koja dovodi do promjene u staništu, negativno se odražava na sve prisutne vrste ptica.“
Jovana Pantović, ekspert za briofite: „Sa aspekta održanja brioflore, a posebno onih vrsta koje su retke, ugrožene i onih za koje prema međunarodnim standardima BiH ima međunarodnu odgovornost, u okviru istraživanog sliva, bilo bi najbolje sprečiti izgradnju MHE.“
Saudin Merdan, ekspert za vodozemce i gmizavce: „Na istraživanom području tokova rijeka Bune, Bunice, Bregave i Trebižata zabilježen je niz antropogenih uticaja koji direktno utiču na stanište i populacije vodozemaca i gmizavaca u ovom području i predstavljaju prijetnju njihovom dugoročnom preživljavanju. Rijeke u ovom dijelu Hercegovine predstavljaju kompleksne sisteme koji nude staništa nekim od najznačajnijih vrsta herpetofaune u našoj zemlji.“
Vanja Marković, ekspert za vodene makrobeskičmenjake: Najveći diverzitet vodenih makrobeskičmenjaka prisutan je na Buni i Bunici (72 taksona), dok su 61, odnosno 60 taksona zabeleženi na Trebižatu, odnosno Bregavi. Lokalitet sa najvećim diverzitetom vodenih makrobeskičmenjaka nalazi se na Bunici i odlikuje ga zajednica sastavljena od čak 41 taksona. Sa druge strane lokaliteti sa najsiromašnijom zajednicom makrozoobentosa zabeleženi su na reci Bregava. Relativno siromašne zajednice (13 taksona) nađene su i na dva lokaliteta reke Trebižat.
Slaven Filipović, ekspert za insekte (leptire): „Leptiri su jako osjetljiva grupa i pouzdan bioindikator stanja životne sredine posebno kada su u pitanju zagađenja i narušavanja staništa. Planirana izgradnja minihidrocentrala sigurno bi imala nesagledive posljedice na mnoge vrste, a samim tim direktno ili indirektno i na faunu leptira.“
Dejan Radošević, ekspert za sisare: „Iako su sisari pretežno terestične životinje, svojom ishranom vezane su za vodotoke, koji omogućavaju produkciju brojnih karika u lancu ishrane, vrsta koje su svojim reproduktivnim ciklusom, ishranom ili mjestom obitavanja direktno zavisne od akvatičnih staništa. Brojne vrste šišmiša svako veče izlaze iz svojih skloništa i hrane se mnoštvom insekata koji se roje uz Bunu, Bunicu, Bregavu i Trebižat. Sve to čini jedan ekosistem, čvrsto isprepleten brojnim odnosima između žive i nežive prirode. Rijetko koji zahvat u prirodi u tolikoj mjeri narušava taj skladan odnos kao izgradnja hidro-energetske infrastrukture i kasniji rad takvih postrojenja.“
