Narodnim zborom građana u organizaciji udruženja građana i opštinske uprave u centru Lopara danas (15.02.2024.) započinje sedmodnevno potpisivanje peticije protiv otvaranja rudnika na Majevici, na području ove opštine.
Lokalna vlasti je u saradnji sa ekološkim udruženjima formirala Inicijativni odbor sa zadatkom za ostvarivanje Građanske inicijative, kojom se od NSRS traži donošenje Deklaracije, kojom bi se zabranilo otvaranje rudnika u Loparama. Prijedlog Građanske inicijative “Deklaracija o protivljenju otvaranja rudnika litijuma, bora, natrijuma, stroncijuma, kalijuma i prateće asocijacije elemenata na teritoriji opštine Lopare” je zvanično predat 09.02.2024. godine na protokol NSRS.
Među razloge za protivljenje navdeni su da se najveći dio stanovništva Lopara protivi otvaranju rudnika mineralnih sirovina, kao i susjedne lokalne zajednice Bijeljina, Čelić (FBiH) i druge. Takođe, da se lokacija predviđena za otvaranje rudnika nalazi u neposrednoj blizini naselja, što će neminovno uticati na život i sugurnost ljudi, kao i dovesti do raseljavanja stanovništva.
“Lokacija (se) nalazi u neposrednoj blizini sliva vodotoka rijeke Gnjice, što može dovesti do zagađenja ove rijeke, a imajući u vidu da se ona uliva u rijeku Savu, to bi dovelo do regionalnog zagađenja vodotokova. Takođe, atmosferske i podzemne vode sa potencijalne lokacije za eksploataciju mineralnih sirovina bi se slijevale i u vodotok rijeke Janje, a koja se dalje uliva u Drinu, što znači da bi došlo do ugrožavanja vodotoka rijeka Save i Drine” – takođe je jedan od navedenih bitnih razloga protivljenja iz Lopara, čije uvrštavanje u Deklaraciju traži Inicijativni odbor.
Kao ključni razlog za donošenje Deklaracije od strane NSRS, iz Lopara navode da je Skupština opštine na sjednici 21.12.2023. godine zaključcima se izjasnila protiv bilo kakvih eksploatacija ruda na području opštine Lopare. Zbog tih i drugih navedenih razloga protiv otvaranja i eksploatacije ruda na Majevici, a pretpostavljajući da će se investitor provedenih geoloških istraživanja obratititi nadležnim organima za pokretanje postupka dodjele koncesije, od NSRS se traži da donošenjem Deklaracije onemogući da se ta odluka donese.
Što se tiče investitora švajcarske kompanije “Arcor AG”, čija podružnica u BiH “Arcor ulaganja” d.o.o., je bila nosilac geoloških istraživanja i ima pravo da traži otvaranje rudnika, unazad tri mjeseca su bili u defanzivi i nisu se pretjerano oglašavali sa svojim argumentima za otvaranje rudnika. Međutim, ove sedmice su očigledno promijenili taktiku, pa su počeli sa oglašavanjem na medijima bliskim republičkim vlastima, koje su, bez sumnje, na strani inevestitora. Istina prikriveno, ali i po izjavama najviših zvaničnika RS jasno se da se oni pod plaštom “investicija, prosperiteta i privrednog razvoja RS” zalažu za davanje koncesija za eksploatacije rudnih resursa, računajući da od svega toga mogu imati i ličnu korist.
“Ubacujući u priču da štite zemljište RS, a da su protiv prenošenja nadležnosti na BiH, oni su kao protiv stranaca, već da se koncesije daju biznismenima iz RS i njihovim tajkunima, znajući da samo tako mogu imati korist za sebe. Mi smo protiv bilo kakvih daljnih geoloških istraživanja, a pogotovo protiv otvaranja rudnika i eksploatacija, i tu neće biti kompromisa” – jednoglasni su ekološki aktivisti iz Lopara.
Aktivisti kažu da posebno istražuju u cijeloj ovoj stvari ulogu određenih aktera. I da su već saznali da je njihovu opštinu prije par godina “pohodio” slovenački biznismen Andrej Rautner, vlasnik pet firmi u regiji koje se bave geološkim istraživanjima i rudarenjem. Obećavao je vlastima brzi procvat ove majevičke opštine, hvaleći se uloženim milionima maraka u osnivanje preduzeća za rudarstvo “Rudnik litijuma” u Laktašima.
Takođe, kažu da imaju informacije da je aktuelni direktor “Arcor ulaganja” Vladimir Rudić 2019. godine još srčanije, tada kao menadžer preduzeća “Vestern majning” iz Banjaluke, dijela londonske kompanije “Minek”, građanima Foče pričao o milionskim ulaganjima u tu opštinu. Ali da od obećanog otvaranja rudnika olova i cinka ništa konkretnog nije realizovano.
“Sada nama priča o slivanju miliona maraka u opštinski budžet, platama zaposlenih u rudniku od 3.000 KM i “zelenom rudarenju” bez negativnih uticaja na životnu sredinu. Nemamo razloga da mu vjerujemo” – kažu aktivisti.
No, i pored toga što im curi vrijeme i što do krajnjeg roka za pokretanje postupka za dodjelu koncesija za eksploataciju mineralnih sirovina, nakon završenih geoloških istraživanja, ostaje manje od pola godine, sasvim je sigurno da se investori neće tako lako predati. Odnosno da neće dozvoliti prolongiranje roka od dvije godine od završetka istraživanja, koja su završena 31.07.2022. godine, da od Vlade zatraže koncesiju za nastavak aktvnosti, odnosno eksploatacije. Međutim, barem u slučaju Lopara, na putu im stoje ne samo lokalne vlasti, već i velika većina građana i brojni eko aktivisti, ne samo iz ove male lokalne zajednice, već iz cijele regije. Ko će pobijediti u toj borbi, ostaje, da se vidi. U ono što ne treba sumnjati da će borba biti teška i bespoštedna, a kako je izborna godina, izvjesno je da u njoj neće nedostajati ni politike.
