Deponija na Krupačkim stijenama, koja je u vlasništvu JKP Trnovo i u nadležnosti Opštine Trnovo, nema ekološku dozvolu, niti je može dobiti, otkrivaju izvori Žurnala.
Smetljište, ne deponija
U Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS za ovu deponiju kažu da je smetljište koje od njih nikada neće moći ishoditi dozvolu.
“Podnosili su zahtjev za program mjera sa dinamikom prilagođavanja, u skladu sa pravilnikom koji omogućuje da to smetljište očiste za dvije godine ili da ga urede u sanitarnu deponiju, ali nisu zadovoljili uslove i odbijeni su”, kažu u Ministarstvu.
Prvobitno je zamišljeno da na ovu deponiju otpad odlažu tri opštine grada Istočno Sarajevo i to Istočna Ilidža, Istočno Novo Sarajevo i Trnovo, ali je problem nastao kada se počeo dovoziti medicinski, hemijski i životinjski otpad iz Hercegovine, Zenice i Breze, o čemu je Žurnal već pisao.
Deponija je početkom godine bila privremeno zatvorena i to nakon dugogodišnjih upozorenja Vladimira Lubure, predstavnika nevladine organizacije “Ekološki pokret Krupac” da prijeti ekološka katastrofa. Obećano je da se neće više dovoziti otpad iz Federacije, i da će se provjeravati koja se vrsta otpada odlaže na tu lokaciju.
Međutim, obećanje nije održano i na ovu deponiju otpad je ponovo počelo dovlačiti Javno preduzeće Komunalno iz Breze, kao i prethodnih godina.
“Nema logike da se iz Breze ovdje dovlači otpad kada im je mnogo bliže Sarajevo. Prema našim informacijama u Sarajevu su odbili taj otpad i samo je pitanje zbog čega. Opet sumnjamo u vrstu otpada koji se dovlači”, tvrdi Lubura.
On otkriva da mu je na sastanku sa načelnikom Opštine Trnovo Dragomirom Gagovićem i v.d. direktorom JKP Trnovo Nemanjom Lučićem rečeno da su sa JP Komunalno iz Breze zaključili sporazum o saradnji 18. augusta jer im je potrebno oko 5.000 KM za isplatu plata radnicima komunalnog preduzeća iz Trnova.
“Dva komunalna preduzeća duguju JKP Trnovo velike sume novca i kako ne bi otišli u stečaj oni su našli varijantu da posluju sa Brezom. Rekli su mi i to da kada bi se izmirila dugovanja prema njima odmah bi prekinuli tu saradnju. Ali, to nije uredu. Ukoliko se ovo ne spriječi svima nam prijeti ekološka katastrofa. Drugi problem je taj što je ova deponija namijenjena samo za tri opštine i bio je dogovor da se ne dovlači otpad sa strane jer bi se onda pretvorilo u regionalnu deponiju koja bi se samim tim brzo napunila i onda zatvorila. Došli bi u situaciju da mi u Istočnom Sarajevu ne bi imali gdje odlagati otpad”, tvrdi Lubura.
Saznajemo da iz JKP Trnovo u ovoj godini nisu potpisali ugovor o vrsti otpada za prijem sa Komunalnim iz Breze, ali da se otpad i pored toga dovozi na deponiju Krupačke stijene. Prema podacima sa Akta.ba, JP Komunalno Breza je sa JKP Trnovo ranijih godina zaključivao ugovor o zbrinjavanju kućnog otpada. Vrijednost ugovora, po konkurentskom zahtjevu iz marta i oktobra 2019., iznosila je po 48.000 KM.
Na ime zbrinjavanja otpada u januaru i februaru 2019. potpisana su dva ugovora, oba po direktnom sporazumu, od kojih je jedan vrijednosti 4.400 KM, a drugi 1.360 KM. Ova dva komunalna preduzeća zaključila su ugovor i u martu 2018., za uslugu zbrinjavanja mješovitog otpada, a vrijednost ugovora je 4.000 KM. Radilo se, također, o direktnom sporazumu. U svim ovim slučajevima naručilac je JP Komunalno Breza.
Veza između firmi Greta iz Trnova i ARTE Recycling BH iz Lukavca
Drugi, možda i veći problem po zdravlje ljudi predstavlja spalionica guma Greta d.o.o. Trnovo, koja se nalazi u krugu deponije na Krupačkim stijenama. Upornošću predstavnika Eko pokreta Krupac rad ove spalionice privremeno je obustavljen, a trenutno se radi na tome da im budu oduzete dozvole za rad koje im je dodijelio Grad Istočno Sarajevo u junu ove godine.
“Mi idemo na ukidanje tih dozvola i da ih nikada više ne mogu dobiti. U pitanju su građani Istočnog Sarajeva, ali i Grada Sarajevo. Opasni metali iz te spalionice idu direktno u rijeku Željeznicu, baš kao i otpad sa deponije, a poznato je da se sedam kilometara nizvodno nalazi glavna pumpna stanica za Grad Sarajevo. Može doći do miješanja voda i da se tako ugrozi pitka voda za Sarajevo koje se napaja iz Bačeva. Ovo se mora zaustaviti”, naglašava Lubura.
Iz pouzdanih izvora saznajemo da u Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS nisu blagonakloni prema ovoj firmi, ali i da bi uskoro Grad Istočno Sarajevo trebao da poništi dozvolu koju im je ranije izdao.
Uvidom u Akta.ba navodi se da je odgovorno lice u firmi Greta d.o.o. Dragana Jovanović, dok je njeno ime i u vlasničkoj strukturi firme uz Saldina Šabanovića, koji je svojevremeno bio v.d. direktora u Bitumenki.
Ukupan prihod firme u 2020. iznosio je 693.742 KM, a prema podacima sa Akta.ba u ovoj firmi je prošle godine bio uposlen samo jedan radnik.
Ime Dragane Jovanović u medijima se spominjalo i 2017., kada su građani Lukavca digli glas protiv tvornice za spaljivanje automobilskih guma. Naime, u to vrijeme pisalo se da dvije firme sa područja općine Lukavac predstavljaju potencijalnu opasnost kao zagađivači i to “ARTE Recycling BH” i Energy Solutions.
ARTE Recycling BH je bila smještena u krugu bivše fabrike Fakol i navodno se reciklažom guma bavila još od februara 2014. godine. Osnivači su iz Austrije, dok je direktorica bila Dragana Jovanović, a u djelatnosti firme, prema podacima sa Akta.ba, navodila se “reciklaža otpada i đubreta”.
Nakon upozorenja bivših radika da se u ovoj firmi ne poštuju njihova prava, ali ni ekološki standardi na lice mjesta je izlazila kantonalna inspekcija koja je utvrdila da se ova firma bavi pirolizom gume i da ne posjeduje niti jednu dozvolu.
Osnivači Energy Solutions bili su iz Ukrajine i u to vrijeme su, čak, bez prethodne javne rasprave uspjeli da dobiju dozvolu za sličnu djelatnost kao ARTE Recycling BH. Međutim, ta dozvola je na kraju povučena, jer su građani Lukavca odlučno rekli ne.
U Opštini Trnovo očekuju pomoć
No, u Opštini Trnovo ipak kažu da i sa državnog nivoa očekuju pomoć i saradnju na rješavanju problema i dobijanja ekološke dozvole.
Podsjećaju da je gazdovanje nad deponijom 2017. preuzelo JKP Trnovo d.o.o. i da od tog momenta preduzimaju “niz neophodnih aktivnosti kako na samom procesu sanacije postojeće deponije, određivanju lokacije za proširenje, tako i na postupcima pribavljanja neophodne dokumentacije za dobijanje ekološke dozvole koju trenutno ne posjeduju”.
“Sam proces izdavanja ekološke dozvole je dugotrajan i zahtijeva izdvajanje velikih novčanih sredstava koje JKP “Trnovo “ d.o.o. ne može samostalno obezbijediti, ali uz pomoć lokalnih, a i državnih vlasti sam postupak dobijanja dozvole i saniranja deponije bi bio znatno lakši. Postoji opredjeljenje i zainteresovanost, kako lokalnih-opštinskih, tako i gradskih instanci vlasti da učestvuju i pomognu u rješavanju dugogodišnjeg problema deponovanja otpada, tako da i sa državnog nivoa očekujemo pomoć i saradnju na rješavanju problema i dobijanja ekološke dozvole”, kazao je načelnik Dragomir Gagović.
Podsjetimo da je Žurnal u junu pisao da je Grad Istočno Sarajevo za sanaciju deponije na Krupačkim stijenama još 2019., u dva navrata, na račun JKP Trnovo uplatio 137.212,25 KM. Međutim, sanacija do danas nije urađena, niti su opravdana sredstva namijenjena u tu svrhu.
