Generalni sekretarijat Vlade Republike Srpske koji za Vladu obavlja stručne i druge poslove, je pet godina u nizu – od finansijske revizije za 2016. do finansijske revizije za 2020 – od Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske, dobijao pozitivno mišljenje i za finansijske izvještaje i za usklađenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima.
Ovaj niz je prekinut, nakon što su revizori Republike Srpske izvršili finansijsku reviziju za 2021. godinu, o kojoj je prateći izvještaj objavljen početkom ovog mjeseca.
Revizori su, naime, konstatovali pogoršanje u obje oblasti koje analiziraju i, i za finansijske izvještaje i za usklađenost sa zakonima i drugim propisima, Generalnom sekretarijatu Vlade izrekli mišljenje s rezervom.
Date ocjene su, naravno, potkrijepljene preciznim argumentima. Među kojima su i podaci o kršenju zakona. Što je uvijek zabrinjavajuće, a pogotovo kad se radi o organu najviše izvršne vlasti entiteta.
Revizori su, tako, otkrili da je tokom 2021. godine, u Generalnom sekretarijatu zaposleno pet pripravnika bez provođenja konkursne procedure, čime je prekršen Zakon o državnim službenicima RS, kojim je propisano da se u republički organ uprave pripravnik prima na osnovu javnog konkursa.
Dodatno, za poslove savjetnika predsjednika Vlade zaključen je ugovor o djelu za sistematizovano radno mjesto, što nije u skladu sa Zakonom o radu, kojim je propisano da se ugovori o djelu zaključuju za poslove koje su van djelatnosti poslodavca.
Konstatovano je i da putni nalozi za službena putovanja u zemlji i inostranstvu nisu pravdani u roku propisanom odgovarajućim aktima Vlade.
Posebno zabrinjava upozorenje revizora da uspostavljeni sistem internih kontrola nije funkcionisao na način da obezbijedi istinito i fer izvještavanje i usklađenost sa važećim zakonima i propisima.
Poznavajući rad naših institucija, građani svakako neće biti iznenađeni činjenicom da su revizori konstatovali i kršenje Zakona o javnim nabavkama. Uostalom, kao i prethodne godine. Samo se ovaj put nije radilo o hotelskom smještaju i ugostiteljskim uslugama.
Naime, za nabavke usluga održavanja vozila, promotivnog, kancelarijskog i potrošnog materijala, servisiranje i održavanje biro opreme i goriva nakon zaključenih okvirnih sporazuma nisu zaključeni pojedinačni ugovori sa izabranim ponuđačima A nakon realizacije ukupne vrijednosti definisane okvirnim sporazumom za nabavku usluga održavanja vozila van garantnog roka nije pokrenut novi postupak javne nabavke za izvršene usluge. Što je sve u neskladu sa Zakonom o javnim nabavkama.
Revizori su konstatovali i kršenje Zakona o izvršenju budžeta Republike Srpske, jer za dio dodijeljenih grantova nisu dostavljeni izvještaji o utrošku sredstava.
Iako se ne radi o značajnim sredstvima, interesantna je „greška“ kojom su pokloni prikazani kao režijski materijal. Naime, revizori su uočili da su „rashodi po osnovu reprezentacije potcijenjeni u iznosu od 6.903 KM, za koliko su precijenjeni rashodi za režijski materijal, jer rashodi za poklone nisu klasifikovani u skladu sa Pravilnikom (o budžetskim klasifikacijama, sadržini računa i primjeni kontnog plana za budžetske korisnike)“.
Još jedna „greška“ koju su uočili revizori, odnosi se na činjenicu da su na rashodima za tekuće održavanje iskazani izdaci za nabavku specijalne svjetlosne i zvučne signalizacije za vozila, te izdaci za sanaciju kanalizacione mreže u rezidencijalnoj vili.
Kuriozitet je i podatak o fakturisanju pogrešnih iznosa, manjih od ugovorom definisanih. Naime, prema ugovoru o javnoj nabavci usluga interneta za period od 01.03.2021. do 28.02.2022. godine fakture dobavljača nisu ispostavljene u skladu sa ugovorenim uslovima i iste su manje na mjesečnom nivou za iznos od 3.206 KM. Dobavljač je u toku 2022. godine pismeno obavijestio Generalni sekretarijat da je za protekli period fakturisan pogrešan iznos te da će za nastalu razliku od 38.469 KM putem knjižnog zaduženja teretiti Generalni sekretarijat, a u skladu sa zaključenim ugovorom.
Za otklanjanje nedostataka, grešaka i nezakonitosti, uočenih pri finansijskoj reviziji za 2021., revizori su Generalnom sekretaru dali 12 preporuka – dvostruko više nego nakon prethodne revizije. Pritom, pomenimo da je od 6 preporuka datih u finansijskoj reviziji za 2020. provedeno tek njih 3. A 3 su ponovljene i nakon posljednje revizije.
Za kraj još jednom konstatujmo otužnu činjenicu da na ovim prostorima ne postoji ni institut „moralne odgovornosti“, ni svijest o potrebi kažnjavanja odgovornih za nezakonit rad institucija.
Jer, nakon ovakvog revizorskog izvještaja, ako već tužilaštvo ne vidi elemente za krivičnu odgovornost, politička i moralna su evidentne.
Doduše, u miljeu u kome se pljačka naveliko i u kome se korupcijske afere i skandali redaju kao na industrijskoj traci, gest moralne odgovornosti bio bi, definitivno, čudo neviđeno.
