Problemi visokog obrazovanja u BiH djelimično su uzrokovani složenom strukturom države. Naime, ova je oblast u BiH u nadležnosti Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta Bosne i Hercegovine (HEA BiH), Agencije za visoko obrazovanje Republike Srpske (AVORS), deset kantonalnim ministarstava obrazovanja u Federaciji BiH i Odjela za visoko obrazovanje Brčko distrikta BiH.
Vjerovatno da opravdaju svoje postojanje, ove institucije se trude da ubijede i javnost i studente, pa i same sebe, da je izdavanjem licence/dozvole za rad potvrđen kvalitet visokog obrazovanja tokom trajanja licence, ne vodeći previše brigu o tome što visokoškolske ustanove nisu i akreditovane.
Da je ovo tako ukazali su i iz Centra za informisanje i priznavanje dokumenata iz visokog obrazovanja (CIP), koji su odgovarajući na otvoreno pismo studentskih aktivista okupljenih u inicijativi “Akreditovane visokoškolske ustanove – priznate diplome”, otkrili i druge, u javnosti do sada nepoznate informacije. IZ CIP-a iznose stav da je nedefinisano da li osoba sa visokoškolskom kvalifikacijom, koja je stečena na ustanovi koja još nije akreditovana, ima kompetencije visokog obrazovanja kojima se garantuje kvalitet stečenih zvanja, vještina i kompetencija.
“To već sada predstavlja problem u postupcima priznavanja diploma u Republici Austriji, Republici Sloveniji i Republici Hrvatskoj za privatne visokoškolske ustanove u periodu kada su radile bez akreditacije, kao i za javne visokoškolske ustanove koje su dodjeljivale visokoškolske kvalifikacije u periodu kada nisu bile akreditovane” – dio je odgovora iz Mostara, upućen na adresu studentskih aktivista.
Iz institucije nadležne za priznavanje dokumenata iz visokog obrazovanja, akademsku i studentsku mobilnost, ukazuju i da su članovi 53, 54 i 61 Okvirnog zakona o visokom obrazovanju u Bosni i Hercegovini nejasno definisani, te da su nužne njihove izmjene, kako bi se omogućilo olakšano prepoznavanje i priznavanje visokoškolskih kvalifikacija, izdatih na visokoškolskim ustanovama u BiH, kako u inostranstvu, tako isto i u BiH.
“Iako CIP nema nadležnosti u oblasti licenciranja i akreditacije visokošklskih ustanova u BiH, uloga CIPa je da pruži tačne i blagovremene informacije svim zainteresovanim stranama u postupcima priznavnja visokoškolskih kvalifikacija stečenih u BiH i inostranstvu” – stoji u odgovoru na Otvoreno pismo studentskih aktivista, potpisano od strane direktora CIP mr. Damira Ljubića.
Iz CIP su dali i mišljenje da nadležne institucija za izdavanje licente/dozvole za rad i akreditaciju visokoškolskih ustanova trebaju donijeti zakonske i podzakonske akte kojima se definiše odnos između licenciranja i akreditacije, odnosno odnos između elemenata kvaliteta koji definišu minimalne uslove za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja i elemenata kvaliteta, koje su obavezni dio postupka akreditiranja visokoškolske ustanove.
“Od CIPa sada doznajemo da, pored ENIC/NARIC centara Hrvatske i Slovenije, ni u Austriji ne priznaju diplome izdate u BiH. Iz HEA BIH nas već dvije godine ubjeđuju kako zajedno sa Ministarstvom civilnih poslova BiH, tijesno sarađuju sa Agencijom za znanost i visoko obrazovanje Hrvatske i Ministarstvom za visoko obrazovanje, nauku i inovacije Slovenije, preko kojih djeluju ENIC/NARIC uredi, a nema još uvijek konkretnih pokazatelja da smo blizu toga da i BiH dobije svoj nacionalni ured ENIC/NARIC pri HEA BiH” – reakcije je studentskih aktivista na odgovor koji su dobili iz Mostara.
Aktivisti ističu da su u više navrata, pa i majskim otvorenim pismom, nadležnima za oblast visokog obrazovanja ukazali da je dodatni problem to što se visokoškolskim ustanovama izdaje uz akreditaciju i potvrda da su akreditovani određeni studijski programi, u nekim VŠU tek samo jedan, a one onda upisuju studente da više njih i izdaju diplome nakon završetka studiranja, a da nisu obezbijedile i akreditaciju tih studijskih programa. Ponovili su da je to na štetu studenata i da oni sa tako i takvim stečenim diplomama nemaju mjesta u evropskom prostoru visokog obrazovanja, što se i potvrđuje ovim nepriznavanjem diploma u Hrvatskoj, Sloveniji, Austriji, pa zasigurno u još nekim zemljama iz kojih još nema takvih informacija.
“Nerješavanje afere “Klaster”, više visokoškolskih ustanova sa statusom da su u postupku akreditacije, dio njih sa istekom i bez ikakvog statusa, blokada procesa akreditovanja u Republici Srpskoj zbog osporenog dijela nadležnosti Odlukom Ustavnog suda BiH, su samo dio problema u visokom obrazovanju koji je “na čekanju” i zato iznosimo ocjenu da je stanje u visokom obrazovanju u našoj zemlji ne samo nesređeno, već haotično” – ocjena je iz NGG” Akreditovane visokoškolske ustanove – priznate diplome”.
