Rad JP Radio-televizija Republike Srpske konačno će biti tema diskusije poslanika Narodne skupštine Republike Srpske. Na sjednici koja počinje u utorak, 12.12., kao pretposljednja tačka obimnog dnevnog reda predviđeno je razmatranje čak 4 izvještaja o radu ovog preduzeća – za 2019., 2020., 2021. i 2022. godinu – uz izvještaje o reviziji finansijskog poslovanja ovoj javnog RTV servisa za navedene četiri godine, koje je sačinila nezavisna revizorska kuća “Grant Thorntom” d.o.o. Banja Luka.
Inače, JP Radio-televizija Republike Srpske formalno djeluje u okviru Javnog radio-televizijskog sistema Bosne i Hercegovine, po Zakonu o javnom RTV sistemu BiH, a njen osnivač je Republika Srpska i sa 31.12.2022. godine ovaj javni emiter zapošljavao je 647 radnika.
Glavni prihodi sva tri javna emitera u BiH su prikupljeni prihodi od RTV takse, koji bi se prema Zakonu o javnom RTV sistemu BiH trebali raspoređivati u omjeru 50 odsto za BHRT, te po 25 odsto za RTRS i RTV FBiH. Međutim, revizija je utvrdila da emiteri ne poštuju postojeći zakon i ne vrše prebacivanje prikupljenih sredstava, zbog čega vode međusobne sudske sporove. Isti omjer utvrđen je i za raspodjelu prihoda od reklama, ali se ni ta zakonska odredba ne poštuje od strane javnih emitera. Nijedan od emitera ne uplaćuje sredstva od prihoda na jedinstveni račun.
To su konstatacije iz izvještaja nezavisnog revizora “Grant Thorntom”, čiji je tadašnji direktor Aleksandar Džombić potpisnik izvještaja za 2019. i 2020. godinu, dok je za 2021. i 2022. kao direktor potpisana njegova kćerka, a on za 2022. godinu kao ovlašćeni revizor.
Kuriozitet je da je Aleksandar Džombić, u periodu od 2010. do 2013. bio predsjednik Vlade RS, a prije toga i entitetski ministar finansija. I da je početkom 2022. protiv njega Republičko javno tužilaštvo podiglo optužnicu, a pred Okružnim sudom u Banjoj Luci započeo sudski proces (što je i bio razlog promjene vlasništva i direktora firme), a koji je, u oktobru ove godine, završio oslobađajućom presudom.
Bliske veze sa vladajućom strankom, u BiH (a i inače), u ovakvim kontekstima, startno otvaraju sumnje u profesionalnost i objektivnost. No,…
Ono što treba istaći je da JP RTRS ni za jednu od 4 revidirane godine nije dobilo pozitivno mišljenje revizora. Odnosno, da su revizori za sve 4 godine izrekli ocjenu mišljenje s rezervom.
U obrazloženju date ocjene, između ostalog, se navodi da je subjekt revizije na dan 31.12.2022. iskazao nematerijalna sredstva u iznosu od 15.954.765 KM, sa primjedbom revizora da preduzeće nije izvršilo procjenu nadoknadive vrijednosti nematerijalnih ulaganja koja se odnose na prava emitovanja programa, te na osnovu raspoloživih informacija i podataka revizija nije mogla izvršiti vlastitu procjenu potencijalnog obezvređivanja i potencijalnu efekte obezvređivanja na finansijske izvještaje Preduzeća na dan i za godinu koja se završava 31.12.2022. godine.
Osim toga, JP RTRS je na kraju prošle godine iskazalo kratkoročna potraživanja u neto iznosu od 101.309.513 KM, dok je akumulirana ispravka vrijednosti iskazana u iznosu 29.839.635 KM, pa na osnovu sprovedenih revizorskih procedura i raspoloživih podataka revizija nije mogla da potvrdi da je iskazana ispravka potraživanja izvršena u skladu sa zahtjevom Međunarodnog standarda finansijskog izvještavanja 9 “Finansijski instrumenti”.
“Kratkoročna potraživanja na dan 31.12.2022. godine uključuju i potraživanja za RTV taksu i ostala potraživanja od emitera koja nisu usaglašena sa emiterima BHRT i RTV FBiH, odnosno prilikom provođenja procedura nezavisne konfirmacije stanja potraživanja od emitera, utvrđenu su materijalno značajne razlike u iskazanim potraživanjima od emitera po osnovu RTV takse na dan 31.12.2022. Navedena potraživanja od emitera su i predmet sudskih sporova”, konstatovano je u izvještaju revizora.
Revizijom je, pritom, utvrđeno da je procijenjena vrijednost sudskih sporova koji se vode protiv preduzeća, na dan 31.12.2022. godine bila 107.950.733 KM, a koji se najvećim dijelom i odnose na tužbe BHRT i RTV FBiH.
Među obrazloženjima revizorskog uskraćivanja pozitivne ocjene RTRS-u je i konstatacija da iskazana vrijednost osnovnog kapitala od 2.020.136 KM nije usaglašena sa stanjem kapitala registrovanim u Privrednom sudu.
Revizori su posebno upozorili – i to u izvještajima za sve 4 posmatrane godine – na “značajnu neizvjesnost u vezi sa vremenski neograničenim poslovanjem”
“Na dan 31.12.2022.godine, kratkoročne obaveze su veće od tekuće imovine za 11.992.897 KM, Ovaj indikator ukazuje na postojanje potencijalnih problema vezanih za nemogućnost servisiranja tekućih obaveza Preduzeća u toku redovnih operativnih aktivnosti kroz naplatu potraživanja.”, navedeno je u izvještaju za 2022. Koji se, u ovom segment, od prethodnih, razlikuje samo u veličini navedene cifre.
Zanimljivo je da su uz ovo ozbiljno upozorenje, revizori naveli i “umirujuće objašnjenje”, pazeći dobro da naznače da ga ne izriču oni, nego uprava RTRS-a:
“Obzirom da je Preduzeće po osnivanju javno preduzeće u vlasništvu Republike Srpske, Uprava Preduzeća smatra da stalnost poslovanja neće biti dovedena u pitanje, a da uprava Preduzeća preuzima sve neophodne mjere vezane za normalno i kontinuirano obavljanje operativnih aktivnosti”.
Sasvim je izvjesno da će tokom rasprave o radu i poslovanju Javnog RTV servisa RS na sjednici NS RS iduće nedjelje biti dosta polemike. I to ne samo zbog loših ocjena i što su se u jednoj tački dnevnog reda našli izvještaji za četiri poslednje godine, tokom kojih je, inače, opozicija u Skupštini u više navrata postavljala pitanja zbog čega se ne razmatraju izvještaji o radu entitetskog javnog RTV servisa. Nego i zbog ozbiljnih primjedbi opozicije na neprofesionalnost ovog javnog emitera, njegovo favorizovanje vladajuće stranke i njene politike i uskraćivanje prilike opoziciji i kritičarima vlasti da na ovom emiteru iznose svoje stavove.
