U četvrtak 1.10.2020. trebala se održati sjednica Skupštine opštine Foča, na kojoj bi se rapravljalo o gradnji mini hidroelektrana na fočanskim rijekama, s naglaskom na skandal oko gradnje MHE Bjelava, u koju je investitor, lokalni „kontroverzni biznismen“ ušao u vrijeme prvog pandemijskog talasa, vanrednog stanja u RS i zabrana okupljanja građana, bez adekvatnih dozvola i sa obimom radova, odnosno uništavanja riječnog korita i okolne šume koja daleko nadilazi dozvolu za navodno geološko istraživanje koje je sprovodio, uzurpirajući pritom i privatnu imovinu. Sve bez reakcije lokalne vlasti, i pored višestrukih upozorenja građanskih aktivista. Što u najmanju ruku budi sumnju u korupciju unutar struktura vlasti u pozadini čitavog slučaja. No…
Sjednica nije održana jer 14 od 25 odbornika nije došlo na nju, zbog čega nije postojao kvorum za njeno održavanje.
Na pitanje novinara, postavljeno neposredno nakon prekida sjednice, predsjedavajućem Skupštine opštine Foča, Izetu Spahiću „Nije li malo čudno, gospodine Spahiću, da se svi ti izostanci dešavaju baš u vrijeme kad se trebalo raspravljati o jednoj vrućoj temi kao što je izgradnja MHE?“ Predsjednik je odgovorio:
„Ja u svom mandatu nisam imao ovakav slučaj. Dakle, jeste čudno.“
Jovan Drakul, iz Udruženja građana „Bjalava“, koje je i iniciralo skupštinsku raspravu na temu izgradnje mini hidroelektrana na području opštine Foča, izrazio je svoje razočarenje ovakvim neodgovornim ponašanjem izabranih predstavnika građana i time što je Udruženju uskraćena mogućnost da iskažu svoj stav.
„Mi smo spremili jednu dostojanstvenu prezentaciju svih dešavanja na rijeci Bjelavi ali i na svim rijekama na kojim postoje koncesije za izgradnju mini hidroelektrana, koje nisu mini hidroelektrane, nego veliki monstrumi koji ruše i uništavaju našu prirodu.“, rekao je Drakul, dodavši da ne želi da nagađa šta je razlog nedolaska odbornika, da li se nečega boje ili nekoga boje.
„Kontroverzni biznismen“ koji stoji iza projekta izgradnje MHE na Bjelavi i iza nezakonitog uništavanja prirodnih bogatstava Foče, čije se ime nerado spominje i kome se i predstavnici vlasti pokušavaju nezamjeriti ili mu čine usluge je Gordan Pavlović Goci, vlasnik preduzeća Srbinjeputevi, koje je 2018. dobillo koncesiju za izgradnju i korištenje dvije male hidroelektrane na rijekama Bjelava i Mala Bjelava, a čijim poslovanjem se, svojevremeno, bavio Centar za istraživačko novinarstvo (CIN), zaključivši:
„Tokom rata u Bosni i Hercegovini se bavio trgovinom i transportom roba, a poslije je trgovao nekretninama propalih državnih preduzeća, kupujući ih, uglavnom, u stečajnim postupcima za relativno male pare. Pavlović danas ima poslovnu imperiju. U rodnom gradu posjeduje: rudnik uglja, građevinsku i trgovačku firmu, hotel, stambene zgrade i poslovne prostore. Ukupna površina nekretnina koje ima iznosi najmanje 720.000 kvadratnih metara, što odgovara površini 100 fudbalskih terena. Član je Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), vladajuće stranke u Republici Srpskoj…”.
Novinari CIN-a su, istražujući poslovanje Pavlovića, došli do jednog zaključka, koji objašnjava i aktuelnu situaciju, čiji je dio i otkazivanje sjednice SO Foča:
“Novinari CIN-a su se uvjerili da Pavlović ima velikog utjecaja u rodnom gradu. U pojedinim institucijama nerado su davali informacije o njegovom poslovanju, a Pavlović je kazao da su ga obavještavali kada bi dobili zahtjev CIN-a za pristup informacijama o njegovom poslovanju i nekretninama. Nakon intervjua sa novinarima isto su činili i pojedini sagovornici.“.
No, ima i onih u Foči koji se ne plaše „kontroverznog biznismena“. Mještanin Trnovača, koje vodu Bjelave koriste za piće i navodnjavanje, i svoj opstanak na ovom području vežu za njenu sudbinu, Budimir Kovačević je jedan od njih. I nakon neodržane sjednice Skupštine je otvoreno progovorio o dešavanjima oko Bjelave, odnosno nelegalnom sječenju šume, ugrožavanju ribljeg fonda i dovođenja u pitanje vodosnabdijevanja domaćinstava:
„Goci Pavlović je doš'o. Svo drveće je počup'o, sa žilama i vuk'o s kamionima. Niko nije iziš'o, ni SUP, niti je izišla Opština, ni „Šumarstvo“. Niko nije smio da ga spriječi. Zato što on ima para. Radi šta hoće. Potkopo je gore i vodovod. Vode nije bilo 7 dana. Narod je kupov'o vodu. Vode gore neće bit ako on postavi centrale, to da znate. Ovo je čisti kriminal i lopovluk.“
Iz Udruženja građana „Bjelava“, kao nestranačkoj organizaciji zainteresovanoj samo za zaštitu prirodnih bogatstava ovog područja, pokušali su razgovarati sa svim strankama zastupljenim u Skupštini opštine Foča, ali im je podršku dao jedino SDS.
„Naš stav povodom izgradnje ove mini centrale i ovih pripremnih radova za gradnji mini centrale na Bjelavi i uopšte izgradnje mini centrala u opštini Foča je da smo apsolutno protiv takvih projekata. Jer, naš načelan stav je da se prirodni resursi moraju koristiti za opštu dobrobit lokalne zajednice i cijelog stanovništva. A poznato je da od tih MHC naša opština niti njeni stanovnici nemaju nikakvu korist.“, izjavio je Dušan Bodiroga, SDS-ov odbornik u Skupštini opštine Foča.
Podršku lokalnim aktivistima, u borbi protiv izgradnje mini hidroelektrana na području opštine Foča pružaju i eko-aktivisti iz drugih udruženja širom BiH.
„Danas smo tu da pružimo podršku aktivistima na terenu, koji brane rijeke Bjelave… Pozivamo ljude širom BiH da se udruže, da zaista zaštite javno dobro i da ne dozvole da se dešava daljna privatizacija onoga što pripada svima nama a nikako samo jednom pojedincu“., izjavila je Lejla Kusturica, iz Fondacije Atelje za društvene promjene AKT, Sarajevo, koja je ovim povodom došla u Foču.
No, mještani direktno ugroženih naselja i aktivisti Udruženja građana „Bjelava“ podršku nisu dobili od ključnog mjesta odlučivanja – Skupštine opštine Foča. Sjednica na kojoj se trebalo raspravljati o mini hidroelektranama na području opštine Foča je, dakle, morala biti otkazana, jer je samo 11 odbornika došlo na nju.
8 odbornika su imali „neodložne obaveze“, važnije od odlučivanja o budućnosti rijeka na ovom području, baš na taj dan:
Dejan Pavlović (SNSD), Svetislav Kovačević (SNSD), Olivera Elez (NDP), Dragoslav Stanojević (NDP), Šerif Halilović (SDA), Srđan Drašković (samostalni odbornik), Milan Vuković (samostalni odbornik), Mladen Čančar (samostalni odbornik).
A 6 ih nije čak ni obrazložilo, tj. najavilo, svoje odsustvo:
Silvana Vuković (SNSD), Miroslav Ristanović (SNSD), Ilija Golijanin (PDP), Ranko Stojanović (samostalni odbornik), Srebrenko Kunarac (samostalni odbornik), Goran Kujundžić (samostalni odbornik).
Predsjednik Skupštine se nada da će sjednice, sa najavljenim dnevnim redom, ipak biti, oslanjajući se na Poslovnik koji propisuje da će se ona održati najkasnije u roku od 15 dana. Skeptici pak tvrde da ona neće biti održana do izbora. I da će se na taj način pokušati izbjeći negativna reakcija građana i uticaj odluke odbornika koja bi pogodovala investitoru a bila protiv interesa zajednice, na rezultate izbora.
Iz Udruženja građana „Bjalava“ poručuju da oni od svojih ciljeva, odnosno zaštite rijeka, bez obzira na razvoj događaja, neće odustati.
