Doboj se prodajom nekada svoje najveće fabrike „Trudbenik” a.d. Fabrika kompresora, pneumatskih alata i opreme riješio radioaktivnog defetoskopa i on je u oktobru 2022. godine “bunkerisan” u Tesliću, umjesto u skladištu Državne regulatorne agencije za radijacionu i nukleranu bezbjednost BiH u Sarajevu.
Izvor jonizirajućeg zračenja, odnosno radioaktivni defetoskop, je 19.10.2022. godine iz kruga bivše dobojske fabrike „Trudbenik“ prevezen i pečaćenje bunkera u Tesliću, u bivšoj “kćerki firmi” u tom susjednom gradu Fabrike kompresorske opreme “Trudbenik-FKO” d.o.o. izvršeno je, prema zapisniku dva mjeseca kasnije 19.12.2022. godine.
Po svemu sudeći, tu će i ostati barem do kraja ove godine, iako je bilo nagovještaja da bi prodajom i teslićke fabrike Državna agencija bila prinuđena da preuzme opasni radioaktivni materijal. Na tome su insistirali i iz Opštinske uprave Teslić, ali očigledno bez uspjeha.
Stečajni upravnik obje bivše “Trudbenikove” fabrike, Dragan Prodić, informisao je početkom prošlog mjeseca Okružni privredni sud da je, kako navodi, nakon objave portala Antikorupcija o prevoženju radioaktivnog materijala iz Doboja u Teslić, načelnik Opštine Teslić tražio od nadležnih institucija da izvrše kontrolu radioaktivnosti u “Trudbenik-FKO”.
“Na osnovu istog zahtjeva, nadležni organi, Državna regulatorna agencija za radijacionu i nukleranu bezbjednost BiH i JZU Institut za javno zdravstvo RS, su, dana 29.03.2024. godine, izvršili inspekcijski nadzor, kontrolu industrijske radiografije, te sačinili izvještaje o kontroli i mjerenju radijacije. Dana 25.04.2024. godine stečajni dužnik je dostavio načelniku Opštine Teslić izvještaje o mjerenju i kontroli radioaktivnosti, te tražio od istog da izvrši javno demant objavljenih neistinitih informacija na portalu Opštine Teslić dana 14.03.2024. godine, što načelnik Opštine do sačinjavanja izvještaja nije učinio” – navodi u svom podnesku stečajni upravnik Prodić.
Sa druge strane, izvjesno je da opštinske vlasti i načelnik Opštine Teslić Milan Miličević nisu upoznati o premještanju defetoskopa u ovaj grad 30 kilometara udaljenog od Doboja, pa je načelnik od nadležnih organa zatražio da ispitaju istinitost tih informacija, a nakon toga i preduzimanje odgovarajućih mjera, kako je naveo u svom zvaničnom reagovanju, „u cilju zaštite bezbjednosti i životne sredine“. Kontaktirani su direktno i DRARNS, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvi i ekologiju i Republička uprava za civilnu zaštitu, te zatraženo hitno uklanjanje radioaktivnog materijala i dekontaminacija objekta i zemljišta na lokaciji “Trudbenik-FKO”.
„U istom slučaju, od MUP RS biće zatraženo pokretanje istrage kako je moglo doći do eventualnog deponovanja radioaktivnog materijala na području opštine Teslić sa područja drugih lokalnih zajednica, a protiv odgovornih lica biće podnešene krivične prijave“ – izjavio je načelnik Miličević, izričito zahtijevajući izmještanje radioaktivnog defetoskopa iz Teslića.
Izvjesno je da je njegov zahtjev motivisan činjenicama da je teslićka fabrika takođe predviđena za prodaju, do koje nije došlo prvenstveno zato što je zapelo oko utvrđivanja vlasništva nad zemljištem na kojoj je izgrađena i ranije planirano proširenje propale fabrike. Inače, stečajni postupak u teslićkoj fabrici započeo je 16.11.2016. godine, a planirano okončanje stečaja je 30.10.2024. godine. Izvjesno je da se on do tada neće okončati, o čemu će odlučivati Okružni sud u Doboju. Da se to naslućuje može se pretpostaviti iz donesenog Rješenja tog suda da se “zbog povećanog obima posla” Predsjedniku Odbora povjerilaca Milkici Garić i članovima poveća dosadašnja naknada za rad na 200, odnosno na 180 KM.
Odbor povjerilaca, kao i kompletni stečajni dužnik, finansiraju se iz zakupa fabrike, a teslićkoj fabrici namještaja „Elgradu“ istekao je 30.06.2024. godine tromjesečni otkazni rok. A, kako su na poslednjem Izvještajnom ročištu povjerioci informisani da je zakupcu produžen zakup do 31.12.2024.godine, vjerovatno je da će „bunkerisani“ jonizirajući defetoskop ostati barem do tada u krugu “Trudbenik-FKO” u Tesliću.
Ne treba sumnjati da se to neće svidjeti načelniku Opštine Miličeviću, pa ni građanima ovog grada, bez obzira koliko se stečajni upravnik Dragan Prodić, koji je i sam Teslićanin, upinjao da ih ubijedi da ne trebaju imati bojazni od zračenja. Ukoliko dođe do planirane prodaje teslićke fabrike, ne treba sumnjati da će novi vlasnik fabrike u Tesliću insistirati na uklanjanju i bunkera sa opasnim otpadom u njemu, te da će stečajni dužnik biti u obavezi da očisti i ukloni sav otpad. Uostalom, kako je to u Doboju zahtijevao i kupac dobojske fabrike, bijeljinske kompanije”CITI MALL”, pa je defetoskop umjesto u depo Državne regulatorne agencije za radijacionu i nuklearnu bezbjednost BiH u Sarajevo, preseljen u Teslić.
