Aktivisti koji se zalažu za uređeni vodotok rijeka u Republici Srpskoj i bore protiv nelegalne eksploatacije šljunka podnijeli su Glavnoj službi za reviziju javnog sektora (GSRJS RS) inicijativu da u Godišnji plan revizija za 2024. godinu uvrsti izradu izvještaja revizije učinka „Eksploatacija riječnog materijala kao segment integralnog uređenja i zaštite vodotoka rijeke Bosne“, a u narednom periodu i drugih vodotoka Republike Srpske.
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske se, u prethodnom periodu, već bavila sličnim temama.
U oktobru 2015. godine objavila je izvještaj o provedenoj reviziji učinka „Upravljanje eksploatacijom mineralnih sirovina i čišćenjem materijala iz vodotoka“. U ovom su izvještaju prezentovani nalazi koji se odnose na čišćenje materijala iz vodotoka pet rijeka u Republici Srpskoj u periodu 2011-2014. godina, te su na osnovu tih nalaza utvrđeni zaključci i preporuke revizije učinka. Glavna služba za reviziju utvrdila je 20 preporuka i uputila ih Vladi Republike Srpske, Ministarstvu energetike, industrije i rudarstva, Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i Republičkoj upravi za inspekcijske poslove. Navedene institucije su bile u obavezi da izrade i GSRJS RS dostave akcioni plan za postupanje po preporukama iz Izvještaja revizije učinka, no – niti jedna to nije učinila. To je GSRJS RS utvrdila u, aprila 2022. godine, objavljenom izvještaju o naknadnom pregledu provođenja preporuka iz navedenog, 6 i po godina ranije objavljenog, izvještaja.
U decembru 2021. godine GSRJS RS je objavila i izvještaj revizije učinka „Eksploatacija riječnog materijala kao segment integralnog uređenja i zaštite vodotoka rijeke Drine“, kojom je obuhvaćen vremenski period od 2017. do 2020. godine. U ovom dokumentu je navedeno da je cilj provedene revizije da se ispita na koji način nadležne institucije kreiraju i provode mjere i aktivnosti dislokacije i vađenja materijala iz vodotoka i, s tim u vezi, obezbjeđuju adekvatno uređenje i zaštitu vodotoka rijeke Drine, te da se na osnovu provedenih ispitivanja ponude preporuke čijim provođenjem nadležne institucije mogu unaprijediti svoje funkcionisanje i stanje u ovoj oblasti. Dodatno, navodi se da je provedena revizija u organizaciono-institucionalnom pogledu obuhvatila ispitivanje uloga, nadležnosti i odgovornosti, u oblasti dislokacije i vađenja materijala iz vodotoka rijeke Drine: Vlade Republike Srpske – Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Javne ustanove „Vode Srpske“, Republičke uprave za inspekcijske poslove i jedinica lokalne samouprave.
„Imajući u vidu navedeno, ukazali smo revizorima da, osim za rijeku Drinu, od perioda 2011-2014. godina GSRJS RS nije provodila reviziju učinka koja se odnosi na navedenu materiju, te smo naveli u Inicijativi da je od izuzetne važnosti i javnog interesa da se provede revizija učinka i za ostale vodotoke u RS, u prvom redu za vodotok rijeke Bosne, a zatim i za druge. Revizori su u aktu koji je potpisao Glavni revizor Jovo Radukić naveli da će uzeti u obzir Inicijativu pri izradi Godišnjeg plana revizija za 2024. godinu u domenu revizija učinka” – informisali su iz NGG “Za legalnu i kontrolisanu eksploataciju šljunka u Republici Srpskoj”, koji su Inicijativu GSRJS RS podnijeli posredstvom CCI-a, koji im pruža podršku u okviru realizacije programa “Podrška građanima u borbi protiv korupcije”.
Međutim, aktivisti nisu u potpunosti zadovoljni dobijenim odgovorom, jer su revizori u njemu naveli da se preporuke koje su dali u parcijalnoj reviziji učinka za sliv rijeke Drine mogu primijeniti i na ostale vodotoke, što po aktivistima ne odgovara stvarnom stanju na terenu.
“Korito rijeke Drine jeste devastirano i dosta je primjedbi revizora i u nekoj mjeri se date preporuke za taj vodotok mogu primjeniti i na vodotoke rijeka Bosne, Vrbasa, Ukrine, Save i drugih. Ali, imajući u vidu da je naknadnim pregledom provođenja dvadeset preporuka iz Izvještaja revizije učinka ”Upravljanje eksploatacijama mineralnih resursa i čišćenjem materijala iz vodotoka” GSRJS RS utvrdila da su nadležne institucije, kojima su one upućene, u cjelosti provele samo dvije preporuke, smatramo da itekako postoji potreba da se, nakon deceniju, uradi revizija i drugih vodotoka osim rijeke Drine” – stav je aktivista, koji su najavili da će od GSRJS RS tražiti da im, u direktnim razgovorima, tokom ovog mjeseca, prezentiraju svoje argumente za upućenu Inicijativu.
