Prošlosedmičnom (22.9.) objavom Izvještaja o obavljenoj finansijskoj reviziji izvršenja budžeta institucija BiH za 2022. godinu, u potpunosti je realizovan plan finansijskih revizija za ovu godinu.
Prethodno su, u tri navrata (12.6., 25.7. i 28.7.) objavljeni izvještaji o provedenim finansijskim revizijama za svih 74 institucije na državnom nivou, za koje Ured za reviziju vrši finansijsku reviziju svake godine.
Ovim je Ured za reviziju institucija BiH postao prva vrhovna revizorska institucija u BiH (od njih 4) koja je u potpunosti realizovala svoj plan finansijskih revizija za ovu godinu.
Za obje komponente finansijske revizije – i za finansijske izvještaje i za usklađenost sa zakonom – Ured za reviziju je u svom posljednjem izvještaju, o izvršenju budžeta, izrekao mišljenje s rezervom, uz dodatno skretanje pažnje.
No, to što u vezi, praktično, najznačajnijeg dokumenta za funkcionisanje vlasti na državnom nivou nisu izrečene pozitivne ocjene, nije najveći problem. Najveći je problem što se te ocjene i njihova obrazloženja ponavljaju godinama. I što se revizorske preporuke za otklanjanje uočenih nepravilnosti, grešaka i nezakonitosti, od strane nosilaca vlasti – ignorišu!
Što ne samo da ukazuje na frapantnu neodgovornost vlasti (i nezainteresovanost nekih njenih stranačkih komponenata za efikasno funkcionisanje državnih institucija, ili čak zainteresovanost za njihovo urušavanje), nego i obesmišljava rad Ureda za reviziju, odnosno reviziju samu. Bar u ovom obliku, u kome ne postoje nikakve sankcije za kršenja zakona i ignorisanje revizorskih nalaza i preporuka. I u prostoru koji ne poznaje institut ostavke iz moralnih razloga.
Štaviše, u prethodnim smo godinama svjedočili upornom odbijanju parlamentaraca da uopšte razgovaraju o suštini problema na koje ukazuju revizori (recimo kršenje zakona nepravovremenim usvajanjem budžeta), pa čak i napadima na nezavisnost revizora, u obliku primjedbi da se oni bave temama kojima ne bi trebali, jer su, kao, one rezervisane za političare (pa je ispalo da je donošenje budžeta stvar političke odluke a ne zakonske obaveze itsl.). Umjesto ozbiljne analize i diskusije o problemima na koje ukazuju revizori i efikasnih mjera (uključujući sankcije) koje bi pospješile realizaciju revizorskih preporuka, parlament se, u ovom kontekstu, uglavnom bavio formalnim odrađivanjem obaveza, besmislicama i opstrukcijom (kao što je recimo bilo apsurdno obaranje 150 revizorskih izvještaja, u kompletu, entitetskim glasanjem).
“Imamo problem što nemamo Budžet! I vi znate da taj problem i te kako prouzrokuju ljudi koji blokiraju ovu državu. Na žalost, vi u tome saučestvujete. I to vrlo aktivno”, izjavio je današnji član Predsjedništva BiH, a tada delegat u Domu naroda državnog parlamenta Denis Bećirević, u polemici sa kolegicom Dušankom Majkić, na sjednici Doma, u januaru 2021.
A upravo nesposobnost ili nezainteresovanost vlasti da na vrijeme, u rokovima propisanim Zakonom, usvoje Budžet, uz nerealno iskazivanje pozicije stalnih sredstava i kratkoročnih potraživanja u bilansu stanja, zbog izostanka evidentiranja određenih stalnih sredstava i potraživanja, te neriješenog pitanja upravljanja državnom imovinom kojom raspolažu ili koju koriste institucije BiH, kvalifikacije su koje se uporno ponavljaju godinama.
Kao što se godinama, zbog njihove katastrofalne realizacije, ponavljaju iste preporuke. Tako je od 32 preporuke iz prošlogodišnjeg Izvještaja o obavljenoj finansijskoj reviziji izvršenja budžeta institucija BiH za 2021. godinu u potpunosti realizovana samo – jedna. A od još 28 tada registrovanih kao “zaostale” iz prethodnih godina (od 2018. do 2020.) ni polovina.
Ili, da se vratimo malo unazad, po godinama – od 60 revizorskih preporuka iz 2021., dakle, realizovano je 14, od 63 iz 2020. 12, od 45 iz 2019. 8, od 53 iz 2018. 6, itd.
Ured za reviziju institucija BiH, u izvještaju, je naglasio da smatra da je odgovornost za izvještaj o izvršenju budžeta institucija BiH i realizaciju datih preporuka neophodno posmatrati u širem kontekstu. I da se pored odgovornosti rukovodstva Vijeća ministara i Ministra finansija i trezora BiH, a s obzirom da oni nisu u mogućnosti i nemaju ni ovlaštenja samostalno realizovati neke preporuke, u ovom kontekstu podrazumijeva i odgovornost Fiskalnog vijeća BiH, Predsjedništva BiH i Parlamentarne skupštine BiH, kao i svih institucija Bosne i Hercegovine pojedinačno za procese koje samostalno provode, a koji se kumulativno odražavaju na izvršenje budžeta kao cjeline.
Na kraju, podsjetimo na reakciju već pomenutog Denisa Bećirevića, na kritiku Ureda za reviziju, od strane nekih njegovih tadašnjih kolega u državnom parlamentu: “Dobra nam je ova revizija, ovaj Ured za reviziju, kakav je Dom naroda, kakav je Predstavnički dom, kakvo je Vijeće ministara, pa i Predsjedništvo BiH. Ovakvi, koji prave ovakve opstrukcije, u ovako složenim uslovima, nemaju nikakav kredibilitet nikome držati nikakve lekcije”.
Ured za reviziju, međutim, s obzirom da, u kontinuitetu, u potpunosti ispunjava svoje obaveze i planove (za razliku od pobrojanih institucija) i da se pridržava međunarodnih profesionalnih standarda, ima i moralno pravo i profesionalnu obavezu da “drži lekcije”. Institucijama vlasti i onima pod njihovom kontrolom, koje krše zakone i druge propise koje donose i na čije su poštovanje i sprovođenje Ustavom obavezane.
