Do kraja januara 2024. godine pet državnih sudija i tužilaca naplatili su tokom suspenzije stotine hiljada maraka od Državnog suda i Tužilaštva. Predsjednik Suda Bosne i Hercegovine Ranko Debevec, sutkinja Dalida Burzić, kao i tužioci Goran Salihović, Božo Mihajlović i Diana Kajmaković udaljeni su s dužnosti zbog krivičnih istraga, odnosno postupaka koji su pokrenuti protiv njih.
Kajmaković je udaljena zbog disciplinskog postupka koji je pokrenut protiv nje, a kasnije je određena nova suspenzija zbog krivične istrage.
Prema prikupljenim podacima, oni su tokom suspenzije kao plate primili 822.000 maraka. Ovi troškovi se gomilaju, dok u nekim predmetima istrage traju mjesecima a suđenja godinama – bez efikasnog kraja.
Isplaćivanje redovnih plata osobama protiv kojih se vode postupci dio su posljedica neefikasnog pravosudnog sistema, objašnjava Srđan Blagovčanin, predsjedavajući Upravnog odbora Transparency Internationala u BiH.
Trajanje postupaka dovodi do gubitka povjerenja građana u pravosuđe, dodaje on.
“Jer kakva je to ustvari poruka ukoliko imate postupke koji traju pet, sedam ili čak deset godina, u smislu prava na razumno suđenje, i na kraju prava ljudi koji su osumnjičeni ili optuženi da se taj proces okonča u nekom razumnom roku”, kaže Blagovčanin i dodaje da pravosuđe nije dobilo finansijsku podršku za efikasniji rad, ali i da to ne može biti izgovor.
Prema podacima Suda BiH, Dalidi Burzić je od 2. septembra 2022. do 25. januara 2024. isplaćeno 98.685 maraka. Tokom još uvijek kratke suspenzije s mjesta predsjednika Državnog suda, Ranko Debevec je od 21. decembra 2023. do 25. januara 2024. dobio 8.701 marku.
Državno tužilaštvo nije Detektoru dostavilo tačne iznose koji su isplaćeni za troje suspendovanih tužilaca. Oni su objasnili da je suspendovanim tužiocima isplaćivana plata u skladu s odredbama Zakona o platama i naknadama u sudskim i tužilačkim institucijama na nivou BiH, i to počev od dana privremenog udaljenja od vršenja dužnosti tužioca.
Na naknadno traženje da se dostavi tačan podatak, glasnogovornik Boris Grubešić je odgovorio da je “visina plaće određena Zakonom koji je naveden u odgovoru” i da se može naći u javno dostupnim izvorima na internetu.
Prema Zakonu o platama i naknadama u sudskim i tužilačkim institucijama na nivou BiH, osnovna mjesečna plata tužioca Tužilaštva BiH iznosi 3.800 KM, dok za glavnog tužioca ovog tužilaštva iznosi 4.400 KM.
Kako se navodi u ovom zakonu, osnovna mjesečna plata svakog sudije i tužioca povećava se za 0,5 posto za svaku punu godinu radnog staža, najviše do 40 godina.
Jedan od najduže suspendovanih nosilaca pravosudnih funkcija je bivši glavni tužilac Tužilaštva BiH Goran Salihović koji je, prema podacima VSTV-a, suspendovan od septembra 2016. godine.
Salihović je od tada do februara 2024. godine primio najmanje 342.200 maraka osnovne plate.
On smatra da se njegov sudski postupak ne može brže i efikasnije završiti s obzirom na veliki broj dokaza.
“Ja sam doprinio što neću izvoditi nikakve dokaze, osim vještačenja. Ja dajem doprinos da se to ubrza”, kaže Salihović i dodaje da je istraga trajala dugo.
Optužnicu protiv Salihovića podiglo je Tužilaštvo BiH u novembru 2018. godine, a tereti ga da je pribavio imovinsku korist u iznosu većem od 80.000 maraka, odnosno da je, kao glavni tužilac Tužilaštva BiH, od februara 2013. do septembra 2016. godine postupao suprotno odluci o uslovima i načinu korištenja sredstava za reprezentaciju i poklone, čime je prekoračio limit potrošnje u zemlji i inostranstvu na mjesečnom nivou.
Suđenje i Salihovićeva suspenzija još uvijek traju.
Iznos za koji se sudi Salihoviću – 80.000 – četiri puta je manji od iznosa koji mu je isplaćen tokom suspenzije.
Drugi po dužini trajanja suspenzije je i državni tužilac Božo Mihajlović, kojem je do februara ove godine isplaćeno najmanje 315.400 KM osnovne plate.
Mihajloviću privremeno udaljavanje sa službene dužnosti traje od marta 2017. godine, kada je Ured disciplinskog tužioca zatražio njegovu suspenziju zbog krivične istrage za nesavjestan rad u službi koja je pokrenuta protiv njega.
Mihajlović nije odgovorio na poziv i poruku na Viberu za komentar.
U junu 2020. Državni sud ga je osudio na pet godina zatvora, ali je u drugostepenom postupku presuda ukinuta i predmet prebačen Općinskom sudu u Sarajevu. U ovom sudu suđenje i dalje traje, kao i suspenzija.
Treća tužiteljica koja je suspendovana od vršenja dužnosti zamjenika glavnog tužioca Državnog tužilaštva 31. oktobra 2022. godine je Diana Kajmaković. U Zakonu nije definisana osnovna plata za zamjenike glavnog tužioca, pa su novinari Detektora računali osnovnu mjesečnu platu tužioca u iznosu od 3.800 KM.
Na osnovu toga, Kajmaković je do februara 2024. godine primila najmanje 57.000 maraka plate.
Razlog njene suspenzije je podnesena disciplinska tužba s prijedlogom da se tužena proglasi odgovornom i razriješi dužnosti zamjenika glavnog tužioca i tužioca Tužilaštva BiH za radnje koje su, s obzirom na rukovodnu funkciju koju obavlja, takve prirode da se odgovornost tužene ne bi na pravilan i objektivan način mogla utvrditi bez udaljenja tužene od vršenja dužnosti tokom disciplinskog postupka.
Disciplinska tužba je podnesena nakon istrage koja je pokrenuta početkom oktobra 2022., a nakon što su 26. septembra te godine Sjedinjene Američke Države (SAD) uvele sankcije Kajmaković, uz objašnjenje da je smatraju odgovornom za korupciju ili saučesništvo u korupciji, te potkopavanje demokratskih procesa ili institucija na Zapadnom Balkanu.
Prema konačnoj odluci VSTV-a, Kajmaković je smijenjena s pozicije zamjenika glavnog tužioca, na mjesto tužioca Državnog tužilaštva.
Ovom odlukom njena suspenzija je prestala da traje, ali ju je VSTV ponovno suspendovao do okončanja krivične istrage Tužilaštva BiH.
U Sudu BiH suspendovano je dvoje sudija – Dalida Burzić i predsjednik ove institucije Ranko Debevec.
Dalida Burzić je suspendovana 2. septembra 2022. godine do okončanja istrage koju je pokrenulo Tužilaštvo BiH.
Krajem januara ove godine iz Tužilaštva BiH za Detektor su odgovorili da još uvijek traje istraga protiv Burzić. Za to vrijeme ona prima platu.
Prema podacima Suda BiH, od 2. septembra 2022. do 25. januara ove godine njoj je isplaćeno skoro 100.000 maraka.
Ona je rekla da ne može komentarisati rad Tužilaštva BiH jer se protiv nje, kao osumnjičene, vodi istraga.
Predsjednik Suda BiH Ranko Debevec suspendovan je 21. decembra 2023. godine, a protiv njega se vodi istraga zbog nezakonitog prisluškivanja. On je 18. decembra s Osmanom Mehmedagićem, bivšim direktorom Obavještajno-sigurnosne agencije, uhapšen zbog zloupotrebe položaja, po naredbi Državnog tužilaštva.
Debevec je bio u pritvoru do 12. marta ove godine, kada su njemu i Mehmedagiću određene mjere zabrane.
Ovo je bio njegov drugi mandat kao predsjednika Državnog suda, nakon što je 18. januara prošle godine ponovno imenovan na ovu funkciju.
Iz Suda BiH su nam kazali da je Debevec od 21. decembra 2023. do 25. januara 2024. primio 8.701 marku.
Na dugotrajne suspenzije pojedinih tužilaca ukazao je i Revizorski izvještaj za 2022. godinu u kojem je navedeno da “Tužilaštvo ne može uticati na trajanje postupaka koji se vode pred Sudom, međutim, navodimo činjenicu da, u skladu s važećim odlukama, ovi tužioci ostvaruju sva prava iz radnog odnosa, odnosno primaju punu plaću dok su pod suspenzijom”.
Slično su naveli i za Državni sud, istaknuvši da “u skladu s važećim odlukama navedeni sudija ostvaruje sva prava iz radnog odnosa, odnosno prima punu plaću dok je pod suspenzijom”.
