Iako aktivisti u slivu rijeke Drine ne daju šljunkarima mira i uočene aktivnosti i sumnje u nelegalni i nekontrolisani iskop šljunka odmah prijavljuju nadležnima, šljunkokradice im izmiču, ne baš prema scenariju iz kultnog filma Stevena Spielberga sa Leonardom DiCapriom i Tomom Hanksom “Uhvati me ako možeš”, već na njihov, zvornički način.
Naime, kada ih inspektori iz Republičke uprave za inspekcijske poslove RS posjete i ukažu im na prijavu i suoče ih sa činjenicom da nemaju ni vodnu saglasnot ni ugovor sa Javnom ustanovom “Vode Srpske”, oni jednostavno za vidljive količine izvađenog šljunka kažu da su ga izvadili ranije, prema prethodnim vodnim saglasnostima.
Tipičan primjer na koji ukazuju aktivisti grupe “Zaustavimo nelegalnu eksploataciju šljunka na području Zvornika“ je zvorničko naselje Tršić, čiji mještani su još prije dvije godine prijavili da su iz kruga nekadašnje AD Vodoprivreda izvezene hiljade kubika šljunka, te da su iza nepoznatih šljunkokradica ostali krateri napunjeni vodom podzemno iz rijeke Drine.
I nakon toga su podnosili prijave da se nastavila eksploatacija šljunka, da bi iznenada “nikla” i separacija, pa su aktivisti ponovo potegnuli za prijavom, jer je započelo i lagerovanje ogromnih količina minerala i rad separacije vikendom.
“Prema našim saznanjima dio tog područja vodi se u KO Brasina, opština Mali Zvornik, odnosno pripada Republici Srbiji, a doznali smo da je separacija u vlasništvu DOO “Jokić Invest” iz Zvornika. Nameće se pitanje da li je izdata dozvola za rad separacije i ako jeste ko je, odnosno da li su to institucije Republike Srpske ili teritorijalno nadležne institucije Republike Srbije – informacije su dostavljene od aktivista NGG iz Zvornika.
Aktivisti su, tokom ove godine, još dva puta dostavljali prijavu nadležnima, tvrdeći da se devastira priobalno zemljište i obližnje poljoprivredne parcele i da im voda i pri manje obilnim padavinama dolazi do kuća. Poslednju prijavu dostavili su Inspektoratu RS i JU “Vode Srpske” odmah nakon što im je, sredinom decembra prošle godine, zbog jačih padavina, voda ponovo došla do kuća, iako su padavine, srećom, bile kratkotrajne. U prijavi su naveli da inspekcijske službe mjesecima nisu vršile kontrolu nezakonite i nekontrolisane eksploatacije šljunka u Tršiću, kao i obližnjim mjestima Čelopeku i Karakaju.
Aktivisti ipak konstatuju da vodni inspektori, po prijavama, izlaze na teren ali se u njihovom postupanju vidi nemoć da bilo što konkretno preduzmu u pravcu sprečavanja nelegalnog šljunkarenja i njegovog adekvatnog sankcionisanja. U tome ih ograničavaju zakonska rješenja, očigledno skrojena po mjeri onih koji su skloni nezakonitim radnjama. Što, uz različite druge argumente, otvara sumnje u sistemsku korupciju u pozadini čitave priče.
Inspektorskim pregledom utvrđeno je da je Poslovna jedinica “Separacija” Tršić registrovana – i to tek od 30. avgusta 2022. godine – dok su iz JU “Vode Srpske” inspektori obaviješteni da je privredni subjekt “JOKIĆ-INVEST” d.o.o. tek podnio Zahtjev za izdavanje vodne dozvole za separaciju.
Takođe pomalo komično je bilo i obrazloženje vlasnika separacije otkuda tolika količina izvađenog šljunka zatečena na licu mjesta.
“U vrijeme pregleda kontrolisanog pogona “Separacija” Tršić zapažena je izvjesna količina deponovanog šljunka u krugu separacije. Po izjavi odgovornih lica “JOKIĆ-INVEST” d.o.o., šljunak je deponovan u vrijeme trajanja saglasnosti za vađenje i dislokaciju materijala, koju je imao ovaj korisnik, a koja je nedavno istekla, da separaciju imaju namjeru da vrše sada, a da aktivnosti vađenja materijala iz vodotoka nisu vršili nakon isteka roka datog vodnom saglasnošću” – navedeno je u obaviještenju neformalnoj grupi građana o izvršenoj kontroli inspektora.
Aktivisti su u reagovanju na izvještaj inspektora podsjetili da su u prijavama postavili i pitanje da li to privredno društvo ima koncesioni ugovor o eksploataciji šljunka, imajući informacije da u vrijeme rada separacije nisu imali aktivne ugovore.
“Konkretno smo postavili pitanje na kom lokalitetu se nalaze ta koncesiona polja, jer se iz dana u dan gomilala količina izvađenog šljunka. Opšte je poznato da separacija ne može raditi bez konstantnog priliva šljunka, a to su po nama pitanja kojim bi trebalo da se pozabave nadležne institucije, prije svega inspekcijske službe i JU “Vode Srpske”, a naravno i MUP, jer je poznato ako se radi o nezakonitoj eksploataciji dobara od opšteg značaja, to spada u krivično delo” – reakcija je zvorničkih aktivista.
