Gotovo na istovjetan način kao i u Doboju krajem prošlog mjeseca, bez konsultacija sa ekolozima i sa građanima, opštinske vlasti Mrkonjić Grada su pripremili odluku kojom će investitorima geloških istraživanja „SNK metali“, podružnici kompanije “Lykos Balkan Metals” d.o.o. Bijeljina, dati saglasnost za nastavak rudnih istraživanja na svom području.
Na sjednici Skupštine opštine Mrkonjić Grada, u petak 09.06.2023. godine, kao 4. tačka, uvršten je prijedlog Odluke o davanju saglasnosti za obavljanje detaljnih geoloških istraživanja na istražnom prostoru Sinjakovo, MZ Majdan, opština Mrkonjić Grad. Opozicija u ovoj lokalnoj zajednici smatra da je donošenje odluke već gotova stvar, ali su ipak odlučili da dan ranije (08.06.2023.) u 18 sati organizuju protest ispred zgrade Opštinske uprave i upozore građane na štetnost donošenja te odluke, bez učešća građana i mišljenja i stavova stručne javnosti.
„Prije četiri-pet mjeseci smo dobili zahtjev “SNK metali“ da damo saglasnost za nastavak istraživanja, pa smo od resornog Ministarstva energetike i rudarstva zatražiti detaljnije informacije i dokumentaciju, kako bi na odgovarajući način mogli sagledati predmet i opredjeliti se po traženom. Međutim, odgovor iz ministarstva nismo dobili i smatramo da bi donošenje te odluka na ovaj način bilo protivno „Arhuskoj konvenciji“, čiji je BiH potpisnik i njeno provođenje predviđa aktivnu ulogu građana i organizacija civilnog društva u pitanjima koja se tiču životne sredine” – kaže na ovu temu samostalni odbornik u SO Mrkonjić Grad Sergej Milanović.
Njegove stavove dijele i ostali iz opzicionog dijela Skupštine. Milanko Aleksić iz DNS-a kaže da su opštinske vlasti unazad dvadeset godina rasprodale sve što su mogli da prodaju i da zbog nebrige vladajućih, predvođenih SND-om, u gradu nemaju ni ginekologa ni interniste, ta, da im preostaje jedino, kako kaže, da zaštite ono što je ostalo od prirode. Mlađen Gvero iz PDP-a ukazuje na činjenicu da u pripremi za donošenje ove odluke nisu održane javne rasprave ili okrugli sto na ovu temu, da nije dobijena ni saglasnost mještana Majdana, u čijoj blizini su predviđena istraživanja i moguće otvaranje rudnika na planini Sinjakovo.
Iz opozicionih redova zamjeraju načelniku opštine Draganu Vođeviću na njegovom “guranju” ove odluke, čiji je predlagač, umjesto da se ugleda na odbornike susjedne opštine Jezero, kao i opštine Petrovo, koji su prošle godine odbacili nastavak geoloških istraživanja. Takođe, i što nije slijedio primjer susjednog Jajca, koje iako nije obuhvaćeno geološkim istraživanjima, zbog blizine predviđenih istraživanja i mogućeg kasnijeg rudarenja, reagovanjem se usprotivilo mogućem ugrožavanju prirode. Podsjećamo, OV Jajce je na sjednici 27.04.2023. jednoglasno usvojilo prijedlog zaključka kojim se zauzima stav po pitanju negativnog djelovanja geološkog istraživanja i eksploatacije metala na području Opštine Jezero, Šipovo i Mrkonjić Grad na vodu i vodotok rijeke Plive. Zaključkom je Opštinsko vijeće zauzelo jasno stajalište, da je potrebno preduzeti hitne aktivnosti s ciljem proglašenja vodotoka rijeke Plive “Parkom prirode”, što bi omogućilo potpunu zaštitu rijeke Plive od negativnih uticaja devastacije na eko sistem, floru i faunu.
Ova opština je zvanično pozvala nadležne institucije sa viših nivoa vlasti Bosne i Hercegovine, Federacije Bosne i Hercegovine i Srednjobosanskog kantona/Kantona Središnja Bosna, da u okviru svojih nadležnosti preduzmu aktivnosti kako bi se zaštitilo vodno bogatstvo i vodotok rijeke Plive. Vijećnici su apelirali na bolju koordinativnu aktivnost između opština Jajce, Šipovo, Jezero i Mrkonjić Grad, kako bi se spriječilo geološko istraživanje i eksploatacija metala, a što bi dugoročno sačuvalo rijeku Plivu od daljnjeg zagađenja i potencijalne ekološke katastrofe.
Međutim, za razliku od odbornika/vijećnika, ekoloških udruženja i običnih građana, više je nego očigledno da nosioci izvršnih organa vlasti u lokalnim zajednicama zdušno podržavaju investitore umjesto one koji ih biraju na funkcije tj. građane.
Naime, zbog svih postupaka i djelovanja, teško se oteti utisku da načelnica opštine Jezero Snežana Ružičić, načelnik Šipova Milan Kovač, Mrkonjić Grada Dragan Vođević, Čajniča Goran Karadžić i Gradočelnik Doboja Boris Jerinić, na čelu sa ministrom energetike i rudarstva RS Petrom Đokićem zdušno podržavaju nastojanja investitora kompanije “Lykos Balkan Metals” da vrše geološka istraživanja.
Neki od njih i pretjeruju u toj svojoj servilnosti, a ilustrativan je primjer načelnika opštine Čajniče Gorana Karadžića, koji se zvanično obratio Ministarstvu energetike i rudarstva RS, požalivši se, u ime Opštine, zbog zastoja radova investitora. Njegove su tvrdnje da Čajničanima vrlo važno da kompanija nastavi svoje poslovanje na području opštine.
“U razgovorima sa predstavnicima kompanije saznali smo da je njihov stav da radovi moraju da počnu u isto vrijeme na svim projektima, te da projekat Čajniče neće biti ponovo pokrenut dok se to ne desi i sa projektima koje kompanija ima u opštinama Jezero, Mrkonjić Grad, Šipovo i Petrovo. Ovakav, za nas neočekivani razvoj situacije, izazvao je zabrinutost, jer naša opština ima veliku korist od kompanije Lykos Balkan Metals u Čajniču”, naveo je načelnik opštine Čajniče u obraćanju ministarstvu, koje je od strane ekologa okarakterisano kao naručeno obraćanje Vladi RS od investitora.
Što se tiče ekoloških aktivista, oni su u borbi za zaštitu prirode u ovom mjesecu već odražli protest, a još je jedan u najavi. U subotu 3. juna u Kaknju protestnu šetnju imali su aktivisti neformalne grupe građana „Park prirode Trstionica i Boriva“, koji su ustali u zaštitu izvorišta pitke vode kojom se snabdijevaju građani ove opštine. Protiv geoloških istraživanja kompanije “Lykos”, osim odbornika opozicije u SO Mrkonjić Grad i protesta u tom gradu 8. juna, u Jezeru protestuju 11. juna ekolozi iz tog grada.
