Neformalna grupa građana sa područja opštine Konjic okupljena oko inicijative “Pusti je da teče” se od 2006. godine bori protiv izgradnje petnaest mini hidrocentrala na rijeci Neretvici i njenim pritokama. Smatraju kako će hidrocentrale uništiti biljni i životinjski svijet, s naglaskom na endemske vrste koje tu žive.

Elektroprivreda BiH je kao investitor za projekat vrijedan preko 100 miliona maraka ishodovala sve potrebne dozvole za izgradnju 15 mini hidrocentrala na rijeci Neretvici. Gradnja MHE Gorovnik ušće i Srijanski trebalo je da počne u maju ove godine.

Ali, početak ove grčevite borbe u kojoj su građani i NVO okupljeni u inicijativi “Pusti me da tečem” na jednoj, a Elektroprivreda BiH i opština Konjic na drugoj strani, datira još od potpisivanja koncesionih ugovora 2000. godine.

Naime, koncesioni ugovori su potpisani za vrijeme važenja starog Prostornog plana Konjica iz 1987. kojim je bila predviđena izgradnja velikih, ali ne i malih odnosno mini hidrocentrala.

Takođe, problematičan je i proces izdavanja svih potrebnih dozvola još iz perioda 2006. kada su održane i prve javne rasprave na ovu temu.

Aktivisti koji su tada bili učesnici javnih rasprava ističu da one nisu bile održane u skladu sa zakonskim odredbama i odredbama Arhuske koncencije pošto su održane samo forme radi, pošto se njihovi komentari suštinski nisu razmatrali.

Mještani su u tom periodu potpisali peticiju protiv gradnje mini hidrocentrala na Neretvici i original predali opštini Konjic koja je isti, prema njihovim navodima, sakrila odnosno otuđila.

U međuvremenu Elektroprivreda BiH je od Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), budući da nije imala dovoljno sredstava, zatražila kredit za gradnju dvije od 15 mini hidrocentrala, upravo one dvije čija bi gradnja trebalo da počne u maju ove godine.

EBRD je pristala da uđe u aranžman sa Elektroprivredom pod uslovom da se izradi nova studija o procjeni uticaja na okolinu od strane konsultantske kuće iz Londona.

Nakon što je nova studija provedena, utvrđeno je da na području Neretvice žive dvije vrlo važne zaštićene vrste kao što je bjelonogi rak (lat. Austropotamobius pallipes) i riba pijurica (lat. Phoxinellus alepidotus) te da ne postoji opravdanost za gradnju istih, nakon čega se EBRD povukla iz cijelog projekta.

Ipak, Elektroprivreda je od Instituta za hidrotehniku iz Sarajeva zatražila i dobila novu Studiju uticaja na okolinu za izgradnju MHE Srijski Most i Gorovnik koju je nakon toga dostavila Federalnom ministarstvu okoliša i turizma, na osnovu nje je nadležno ministarstvo 2011. izdalo okolišne dozvole.

Vrijedi napomenuti da u Studiji koju je sproveo Institut za hidrotehniku postoje odstupanja u odnosu na onu koju je radila konsultantska kuća iz Londona na zahtjev EBRD i to u korist Elektroprivrede.

U skladu sa članom 68. Zakona o zaštiti okoliša rok ovih dozvola je pet godina, a Elektroprivreda je u oktobru 2016. dobila obnovljenu okolišnu dozvolu iako Zakon ne poznaje obnavljanje takve dozvole.

S obzirom na to da je rok za početak gradnje prve dvije hidrocentrale veoma blizu aktivisti okupljeni u inicijativi “Pusti me da tečem” su intenzivirali svoje aktivnosti u mjesecima pred izbijanje pandemije i skupili preko 4000 potpisa u okviru peticije “Pet do dvanaest”.

Takođe, Opštinsko vijeće u Konjicu je krajem februara sa 24 glasa za i jednim protiv usvojilo njihove predložene zaključke i zadužilo Opštinske službe da obustave sve pripremne radnje na izgradnji MHE Gorovnik ušće i Srijanski most i ta odluka će na snazi biti do održavanja tematske sjednice, koja se trebala održati najkasnije u drugoj polovini marta, ali je zbog situacije sa virusom COVID-19 odgođena do daljnjeg, s tim što investitior do njenog održavanja nema pravo da vrši radove na terenu.

Na najavljenoj tematskoj sjednici će biti izložena problematika gradnje hidroelektrana na Neretvici, kako bi grupa građana informisala Vijeće o neregularnostima u postupcima dodjele dozvola za izgradnju MHE, te kako bi od Vijeća tražila da naloži opštini revidiranje dozvola koje je izdala i da putem opštinskog pravobranilaštva podnese vanredni pravni lijek. Odnosno pokretanje obnove postupka pred Federalnim ministarstvom okoliša i turizma zbog postojanja novog dokaza prevedene Studije EBRD, te zbog načina na koji je obnovljena okolišna dozvola dana u oktobru 2016. godine.