Nakon što se situacija u vezi sa poplavama u cijeloj Bosni i Hercegovini popravila, odnosno, nakon što je kiša prestala padati i rijeke se povukle u svoja korita a vodostaj vratio u prihvatljive okvire, može se napraviti rekapitaluacija šta je dovelo do toga da bujice vode teku niz ulice Istočnog Sarajeva, da voda prodre u osnovnu školu i privatne kuće i prouzroči značajnu materijalnu štetu.
Istočno Sarajevo je, prethodnih dana, označeno kao potencijalna tačka ekološke katastrofe, a apokaliptične scene koje su, prema riječima građana, nastale kao posljedica gradnje mHE na Kasindolskoj rijeci, su samo dodatni razlog da se zapitamo: Šta se desilo sa upozorenjima koje je načelnik Opštine Istočna Ilidža još 19. avgusta uputio Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, Inspektoratu Republike Srpske – ekološkom inspektoru, Javnoj ustanovi “Vode Srpske” i firmi Buk d.o.o.
Naime, Marinko Božović, načelnik opštine Istočna Ilidža, je, nakon sastanka sa predstavnicima neformalne grupe građana “Stop izgradnji MHE na Kasindolskoj rijeci”, koji su ga upoznali sa činjeničnim stanjem na terenu, 19. avgusta poslao dopis pomenutim subjektima, kojim je izrazio zabrinutost zbog stanja u koritu Kasindolske rijeke i zamolio hitnu reakciju navedenih organa i investitora, da preduzmu potrebne korake i da izvrše sve potrebne kontrole.
U svom dopisu Načelnik je naveo da je u strategiji razvoja te opštine predviđeno da se snadbijevanje stanovništva vodom vrši putem vodozahvata u gornjem toku rijeke Kasindolske kao izvorišta pitke vode za koji su u proteklom vremenskom periodu uradili analize ispitivanja kvaliteta vode i studiju izvodljivosti osnivanja vodovodnog preduzeća. Osim toga navedeno je da se predstavnici Opštine boje da će ukoliko se nastavi izgradnja mHE na Kasindolskoj rijeci ovaj izvor pitke vode trajno uništiti, a time Istočnom Sarajevu ograničiti mogućnost snadbjevanja pitkom vodom. U skladu sa iskazanim 19. avgusta, nekoliko dana nakon toga počinju restrikcije vode u Istočnom Sarajevu, koje su trajale i po 8 i više sati dnevno, zbog čega su početkom oktobra građani Istočnog Sarajeva protestovali, a o čemu je portal Antikorupcija.info već pisao.
Nadalje, načelnik Opštine Istočna Ilidža je, u dopisu, istakao da je investitor izvodeći dosadašnje radove napravio prepreke u gornjem toku kanjona Kasindolske rijeke, zbog čega postoji prijetnja da, usljed većih padavina, dođe do velikih problema na teritoriji opštine Istočna Ilidža.
Zbog svega toga je svoj tadašnji dopis načelnik Božović označio kao – upozorenje. Upozorenje da će, ukoliko se u budućem periodu dese poplave kao posljedica izlijevanja velikih količina akumulirane vode usljed napravljenih preprekla prekopima, ostacima trupaca, kamenja i zemlje koje se našlo u kanjonu rijeke, oni snositi odgovornost i biti dužni da nadokne svu nastalu štetu kako na državnoj tako i na privatnoj imovini. Te je dodao da se uz korito rijeke nalazi i Javna zdravstvena ustanova Bolnica Srbija i Internacionalni dijalizni centar Istočno Sarajevo, te, Osnovna škola “Jovan Dučić”, kao i Dom za starija lica Istočno Sarajevo, Kazneno popravni zavod Kula i veliki broj individualnih privatnih objekata.
Zamjenik načelnika opštine Istočna Ilidža, Miroslav Lučić, je, u telefonskoj izjavi za portal Antikorupcija.info izjavio da je na ovaj dopis opštine Istočna Ilidža jedino odgovorilo Ministarstvo prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije RS, sa jednim dopisom kojim obavještavaju Opštinu Istočna Ilidža da je kod Vrhovnog suda RS u toku postupak za vanredno preispitivanje sudske odluke odnosno presude Okružnog suda u Banjaluci kojim je poništeno rješenje o ekološkoj dozvoli za mHE Samar. Osim toga, navedeno je da “istovremeno sa pravnim shvatanjem Okružnog suda u Banjaluci donesen je zaključak o prekidu predmetnog upravnog postupka koji će trajati do donošenja odluke o zahtjevu za vanredno preispitivanje presude Okružnog suda u Banjaluci”.
Dakle, po starom dobrom običaju, Ministarstvo odbija da na bilo koji način reaguje čak i uprkos upozorenjima na poplave i probleme u vodosnadbijevanju i nastavlja da štiti interese investitora i čeka odluku Vrhovnog suda iako je žalba koju je Ministarstvo uputilo Vrhovnom sudu samo vanredni pravni lijek, koji ne može uticati na provođenje pravosnažne presude Okružnog suda.
Ostali, na koje je načelnik Božović adresirao svoje upozorenje, nisu se tada ni oglasili. Valjda se nadajući da se riječi načelnika neće obistiniti? Ili kontajući da će i ako se obistine, za sve optužiti – prirodne nepogode. Ignorišući, kao i 2014., uticaj “ljudskog faktora”, koji je bio presudan za težinu posljedica tadašnje katastrofe.
Investitor, pod zaštitom navedenog ministarstva, je mirno nastavio sa gradnjom mHE Samar, ignorišući potrebu da bar sanira posljedice svojih radova, na koje je upozoren da bi mogle dovesti do problema.
I… 2 i po mjeseca poslije, obistinilo se sve ono što je načelnik opštine Istočna Ilidža predviđao, odnosno, na šta je upozoravao – 4.11. je uslijed velike količine padavina došlo do nezapamćenih poplava i ugrožavanja mnogobrojnih domaćinstava na prostoru opštine.
Posljedice na terenu se sada saniraju, ali se o odgovornosti graditelja mini hidroelektrane i rukovodstava institucija koje su upozorene na ovakvu mogućnost ali nisu reagovali, još ne govori. I – karakteristično za ovdašnje prostore – niko, i pored svega, ne pokazuje namjeru da podnese ostavku, bar iz moralnih razloga. Niti oni koji bi o tome trebali voditi računa, pokazuju namjeru da izvrše smjene odgovornih. Dajući samo novi podstrek špekulacijama u javnosti da je u pozadini ovakvih poslova korupcija na najvišem nivou.
Dodajmo da su nadležni, umjesto da zaustave radove na izgradnji mHE i izvrše hitnu sanaciju terena, kako ih je načelnik opštine Istočna Ilidža molio, upozoravajući na moguće teške posljedice, 7 dana pred poplave donijeli još jednu odluku kojom su pogodovali investitoru – Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske 28.10. donijela je odluku o produženju preliminarnog prava na podsticaj za proizvodnju električne energije u mHE „Samar“ na Kasindolskoj rijeci, čime je produžen rok za mjesec dana da mHE “Samar” počne sa radom te da investitor pribavi upotrebnu dozvolu. Umjesto do 30. novembra, sada je rok do 31. decembra ove godine.
