Više od dvije godine na nelegalnu eksploataciju šljunka u koritu i priobalju rijeka Drine i Bosne, ukazivali su aktivisti neformalne grupe građana iz Bijeljine, koji su pokrenuli kampanju sa ciljem da skrenu pažnju nadležnima i javnosti na štetu koju svojim radnjama uzrokuju šljunkokradice. Dio aktivnosti usmjerili su na sačinjavanje mapa legalnih lokaliteta za vađenje minerala u slivu ove dvije rijeke, a dojave sa terena o uočenim nezakonitim radnjama su, sa dokazima, dostavljali nadležnima.
Dok su od Inspektorata RS dobijali povratne informacije o postupanjima i preduzimanju mjera protiv nelegalnih šljunkara, nije bilo naročitog razumjevanja od strane Javne ustanove “Vode Srpske”, sa kojom se saradnja uglavnom završavala na povremenom dostavljanju parcijalnih i nepotpunih informacija o lokalitetima i sklopljenim ugovorima sa privrednim društvima za vađenje materijala iz vodotoka.
Umjesto podrške aktivistima, u borbi protiv nelegalnog šljunkarenja a za uspostavljanje reda u upravljanju vodotokovima u RS i poštovanje zakona u ovoj oblasti, što bi, u konačnici, rezultiralo i slivanjem više stotina miliona maraka na godišnjem nivou u entitetski i lokalne budžete, iz JU “Vode Srpske” su čak, u oktobru 2021. godine, uputili demanti na izjave aktivista o postojanju nelegalne eksploatacije, odnosno minimizirali tu pojavu. Uz istovremeno vrijeđanje građanskih aktivista koji se bore za zaštitu prirode i ljudi i protiv pljačke i sistemske korupcije.
“Javna ustanova „Vode Srpske“ izražava sumnju da su ovakve aktivnosti neformalnih grupa građana dirigovane iz nekih inostranih centara moći koji imaju za svrhu da se institucije Republike Srpske u javnosti prikažu kao nesposobne, a sa krajnjim ciljem da se pripremi teren da se nadležnost upravljanja vodama prenese sa Republike Srpske na Bosnu i Hercegovinu, slično kao što je to nedavno pokušano sa šumama. Javna ustanova „Vode Srpske“, kao nadležna institucija za upravljanje vodama na području Republike Srpske, osuđuje djelovanje neformalnih grupa građana koje imaju za cilj da ovakvim lažima i obmanama nanesu štetu institucijama Republike Srpske. Veoma je važno napomenuti da pored navedenih, na području Republike Srpske djeluje još nekoliko „neformalnih grupa građana“ sa istim zadatkom. Ustvari, to i nisu grupe građana jer se pojavljuje samo par imena, nego nekoliko pojedinaca koji zarad lične finansijske koristi nanose štetu institucijama Republike Srpske. Dokaz njihove (ne)ozbiljnosti je i to što djeluju kao neformalne grupe građana, čime žele da izbjegnu pravnu odgovornost za svoje postupke. Na kraju, javnost Republike Srpske treba da zna da nelegalna eksploatacija šljunka u manjem obimu svakako postoji, ali da nadležne institucije Republike Srpske, svaka u skladu sa svojim zakonskim nadležnostima, konstantno rade na tome da se iskorijene sve nelegalne radnje” – stajalo je u skandaloznom reagovanju JU “Vode Srpske”.
Da nelegalna eksploatacija šljunka postoji tek “u manjem obimu”, iz “Voda Srpske”, demantovali su se sami, kada su u julu prošle godine “pozdravili aktivnosti MUP-a i Okružnog javnog tužilaštva”, koji su upravo po prijavama aktivista sa terena u slivu rijeke Drine sprovodili istragu protiv više privrednih društava i odgovornih lica u njima, za nelegalnu eksploataciju minerala, kao i nezakonitog rada betonara na ovom području.
Osim mještana u naseljima koja su pogođena ovim nezakonitim radnjama, akciju su “pozdravili” i iz Inspektorata RS, a Branislav Mićić, vršilac dužnosti pomoćnika direktora Republičke uprave za inspekcijske poslove – glavni republički vodni inspektor, je pred istek prethode godine u intervjuu za bilten JU „Vode Srpske“ izjavio da je u kontrolama “zabilježeno više nepravilnosti”.
“Izvršene su kontrole fizičkih i pravnih lica koja su bila obavezna da posjeduju vodopravni akt u skladu sa važećim Zakonom o vodama. Kontrole su, kao i prethodnih godina, vršene u skladu sa operativnim planom, po prijavama i pritužbama građana, i obavještenjima od strane Javne ustanove „Vode Srpske“ i drugih organa. Prilikom tih kontrola inspektori su u 36 odsto slučajeva konstatovali nepravilnosti i izrekli novčane kazne u iznosu od 90.500 konvertibilnih maraka”, izjava je Mićića, koji je precizirao da je za deset mjeseci 2022. godine izvršeno oko 700 kontrola.
Mićić navodi da su se inspekcijske kontrole najviše odnosile na lica koja vrše eksploataciju riječnog nanosa na vodotocima širom RS. U 35 odsto izvršenih kontrola koje su se odnosile na eksploataciju riječnog nanosa konstatovane su određene nepravilnosti, te su shodno konstatovanim nepravilnostima subjekti adekvatno sankcionisani. Izrečeno je ukupno osam prekršajnih naloga vrijednosti 45.000 KM. Najčešća uočena nepravilnost odnosila se na neposjedovanje vodopravnog akta.
“U julu 2022. godine republički vodni inspektori su po nalogu Tužilaštva Republike Srpske zajedno sa inspektorima iz Odjeljenja za privredni kriminalitet PU Bijeljina, Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske, na lijevoj obali rijeke Drine, nizvodno od Pavlovića mosta, na području Grada Bijeljina, izvršili uspješnu akciju kontrole zakonitosti eksploatacije šljunka. U okviru ove akcije inspektori su provjerili više subjekata, a o utvrđenom činjeničnom stanju obavijestili su pravosudne organe radi preduzimanja daljih mjera”, rekao je u intervjuu Mićić.
Prema njegovim riječima, Republička vodna inspekcija će u 2023. godini, shodno raspoloživim kapacitetima, nastojati da poveća broj kontrola lica koja vrše eksploataciju riječnog nanosa. Očekuju da će u tim aktivnostima imati punu saradnju sa Javnom ustanovom „Vode Srpske“. Takođe, nastaviće se sa kontrolom i drugih privrednih društava koja u svom radu koriste ili ispuštaju vodu, kao i kontrole obveznika plaćanja vodnih naknada.
