Danas, 29.12.2023., Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske, objavivši posljednja dva, od 86 planiranih, izvještaja o provedenim finansijskim revizijama za 2022., realizovala je svoj kompletan plan finansijskih revizija za ovu godinu.
Radi se o povećanju od 12% u odnosu na prošlogodišnju realizaciju. Pri čemu treba napomenuti da je posljednji, 77. izvještaj o finansijskoj reviziji za 2021., planiran za tu godinu, realizovan s malim zakašnjenjem – umjesto do kraja 2022., u januaru 2023. (A slično se desilo i 2021. godine, sa planom finansijskih revizija za 2020.)
Ovim je okončana finansijska revizija za 2022. sve 4 vrhovne revizorske institucije u BiH (pošto su državni, Federalni i revizori Brčko distrikta svoj plan realizovali ranije – Ured za reviziju institucija BiH 22.09., Ured za reviziju institucija u FBiH 29.09., a Ured za reviziju javne uprave i institucija Brčko distrikta 22.12.2023.).
Tek svaka peta revidirana institucija (preciznije 18, od 86 njih ili 21%) dobile su pozitivno mišljenje za obje komponente finansijske revizije.
Analiza podataka ukazuje na to da ne samo da je Glavna služba za reviziju RS povećala kvantitet svog rada, u odnosu na prethodnu godinu, nego je došlo i do značajnog povećanja stepena kritičnosti (dakle, onoga nedostatak čega opozicija već godinama najviše zamjera Glavnoj službi i njenom čelnom čovjeku, nazivajući ih, između ostalog, režimskim).
Došlo je do značajnog pada izrečenih pozitivnih ocjena – za 28% je manje i institucija koje su dobile pozitivno mišljenje za obje komponente finansijske revizije i institucija koje su dobile jedno pozitivno a drugo mišljenje s rezervom.
S druge strane, broj institucija koje su dobile mišljenje s rezervom je porastao za 58% (sa 31 na 49) dok je broj institucija koje su dobile negativno mišljenje, za obje ili jednu od komponenti finansijske revizije porastao za 100% (sa 3 na 6).
Povećana kritičnost se ogleda i u rastu broja revizorskih preporuka za otklanjanje uočenih nedostataka, grešaka i nezakonitosti. Kojih je u finansijskoj reviziji za 2022. za 23% (dakle, skoro četvrtinu) više nego u finansijskoj reviziji za 2021.
Istina, finansijskom revizijom za 2022. obuhvaćeno je 9 institucija više, nego prethodnom, za 2021., ali to nije broj koji presudno utiče na trend.
Uostalom, ako posmatramo samo 51 instituciju (od 86 provedenih u 2023.) kojoj finansijska revizija za 2022. nije prva koja se vrši u skoro četvrt stoljeća postojanja Glavne službe za reviziju, vidjećemo da je za njih dato 394 preporuke, što je za 12% više nego što je tim institucijama dato u prethodno provedenim revizijama.
A najviše tih prethodno provedenih revizija je provedeno za 2021. – 29, te, za 2020. – 20. Dok je samo još po jedna finansijska revizija provedena za 2018. i 2003.
Zanimljivo je da je u čak 35 institucija u kojima je, tokom 2023., provedena finansijska revizija za 2022., revizija provedena prvi put. Što je znatno više od prošlogodišnjih 13.
Iako je broj preporuka koje su dali revizori prilično visok, pa čak i za institucije u kojima je ranije vršena revizija, realizacija preporuka, iz prethodnih revizija, u tim institucijama, nije u potpunosti nezadovoljavajuća.
Naime, 57% ranije datih preporuka, u međuvremenu su u potpunosti realizovane. A još 15% djelimično. Što broj nerealizovanih svodi na 97, odnosno 28%.
Dodatno, 53% revidiranih institucija (od 51 u kojoj je revizija vršena i preporuke date i nekad ranije) imaju iznad 50% u potpunosti realizovanih preporuka. 16% ih imaju tačno 50%. Što, uz podatak da 12% institucija nisu dobile nijednu preporuku ili im realizacija nije provjeravana zbog dužine protoka vremena od posljednje revizije, znači da je broj institucija sa manje od 50% u potpunosti realizovanih preporuka – 19%.
Uz otklanjanje blokade rada Odbora za reviziju NSRS, od strane vladajuće većine, koja je 4 godine nerazumno sprječavala da negativni revizorski izvještaji prođu do Skupštine i da se o njima javno raspravlja, ovo povećanje kritičnosti Glavne službe za reviziju, drugi je pokazatelj blagih pozitivnih promjena, u političkom miljeu koji, inače, vrvi izuzetno negativnim aktivnostima, pojavama i tendencijama. I u kome se sistematski radi na gušenju slobode javne riječi i eliminaciji kritike vlasti iz javnog prostora.
