Stara izreka kaže: “Pravda je spora, ali dostižna”. I tako su za vikend konačno obustavljeni radovi na izgradnji mHE Samar, na Kasindolskoj rijeci, nakon što je u petak Republička uprava za inspekcijske poslove, odnosno, njen odjel Urbanističko-građevinske i ekološke inspekcije, izdao rješenje o obustavi tih radova. Iako radovi nisu stali odmah, u petak, zahvaljujući pritisku javnosti dan kasnije mašine su ipak zaustavljene.
Još jedna je to u nizu pobjeda građanskih aktivista u BiH, koje ponovo vraćaju nadu u apatično bh. društvo. Ali i potvrđuju tezu da se za svoja prava i uvjerenja treba boriti.
Građani Istočnog Sarajeva, okupljeni oko inicijative “Stop izgradnji mHE na Kasindolskoj rijeci”, koji su, uz pomoć prijatelja iz Aarhus centra, CCI-a, i drugih, izvojevali ovu pobjedu, svjesni su da se ovim svi problemi ne rješavaju i da je pred njima još puno borbe i rada.
Svjesni nesavršenosti sistema u kome živimo, odnosno nefunkcionisanja pravne države, oni prate poštivanje presude Okružnog suda Banjaluka, kojom je poništena ekološka dozvola za gradnju mHE Samar i inspekcijskog rješenja o obustavi radova na izgradnji te mHE na Kasindolskoj rijeci.
Podsjetimo, krajem jula Okružni sud u Banjaluci donio je presudu kojom uvažava tužbu koju je uložio resursni Aarhus centar i kojom poništava izgradnju mHE Samar na Kasindolskoj rijeci. Početkom avgusta presudu dobija Aarhus centar i informiše građane, međutim radovi se i dalje izvode na terenu, jer njima izgleda niko nije javio. A ko je trebao da javi? Prema presudi okružni sud nalaže Ministarstvu prostornog uređenja građevinarstva i ekologije RS da u roku od 30 dana izda novi upravni akt. Dakle, Ministarstvo je izdalo sada već poništenu ekološku dozvolu i prilikom izdavanja elološke dozvole bilo je u obavezi da istu dostave Republičkom Inspektoratu, ako pratimo tu logiku i kada im se poništi akt koji su izdali trebalo bi da oni obavijeste Inspektorat. No možda je i Ministarstvo na godišnjem odmoru, kao što je i Republički inspektorat kojeg su građani kontaktirali telefonskim putem putem maila, dopisa, ali odgovora nije bilo. Ipak je ovo mjesec kada državne institucije ne rade, pa prekršioci zakona mogu slobodno da završe započeto, pa da septembar svi zajedno mogu započeti zadovoljni.
Svi osim građana, koji su izazvali medijski pritisak i zahvaljujući čijoj borbi i energiji su se uključili i oni koji nisu direktno u nadležnosti za rješavanje ovog problema. Naime, na medijsku kampanju i pritisak javnosti reagovao je načelnik inspekcijske uprave Grada Istočno Sarajevo, koji nema nadležnost za rješavanja i reagovanje u ovakvom slučaju, ali je samostalno odlučio da sa presudom Okružnog suda kontaktira Republičku upravu za inspekcijske poslove (sreća kolegama odgovaraju na pozive) te je u roku od 2 dana, kako je načelnik gradske inspekcije i najavio, izdato Rješenje o obustavi radova.
Ali tu se ne završava priča o (ne)funkcionalnosti našeg sistema. Republička uprava za inspekcije poslove je rješenje proslijedila gradskoj inspekciji koja je to uputili investitoru i zainteresovanoj strani, u ovom slučaju Aarhus centru i građanima, ali tog dana investitor nastavlja da izvodi radove, jer je, prema riječima građana, investitor u dokumentima naveo fiktivnu adresa sjedišta firme, pa rješenje ne može biti isporučeno.
Dan se nastavlja, ali na kršenja njihovog rješenja Republički isnpektorat ne reaguje. Ipak je petak poslije podne. A inspekcije u pravilu ne reaguju preko vikenda, što znaju svi bespravni graditelji u BiH – od onih koji bez neophodnih dozvola prave kuće, do onih koji, isto tako bez dozvola (ili sa spornim dozvolama), prave mini hidroelektrane.
Ali, srećom, uvijek postoje i izuzeci od pravila, pa je načelnik gradske inspekcije i dalje ostao budan i u kontaktu sa građanima, uvjeravajući ih da će reagovati ukoliko radovi ne stanu.
I radovi su, zaista, konačno stali…
Ali tu nije kraj problemima sa mini hidroelektranama na području Istočnog Sarajeva.… U Bosni i Hercegovini vrijedi pravilo “Zamrsi konce kako se ne bi otkrilo ko je gdje nadležan, gdje se koji zakon krši”. Tri mHE na Kasindolskoj rijeci, naime, planirane su na teritoriji 3 opštine – na teritoriji opštine Trnovo se nalazi već izgrađena mHE Podivič, a pristupni put za nju je u Istočnom Novom Sarajevu, a za mHE Samar je vodozahvat na teritoriji opštine Trnovo i dio cjevovoda, strojara i pristupni put su na teritoriji opštine Istočno Novo Sarajevo, a mHE Slapi pripadaju opštini Istočna Ilidža. Pritom – ove 3 mHE uopšte nisu predviđene Prostornim planom grada Istočno Sarajevo. Odnosno, one su u Prostornom planu za Republiku Srpsku predviđene samo na teritoriji opštine Trnovo, ali ne i na teritoriji opština Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo, zbog čega su građani i potpisivali građansku inicijativu i predali je Gradu Istočno Sarajevo, koji čine ove 3 opštine.
Neusaglašenost je i među opštinama, opština Trnovo nije potpisala deklaraciju “Opštine bez brana”, a opštine Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo jesu. Dakle, opšta konfuzija. A pri tome, investitor po svaku cijenu želi da napravi čak 3 mHE na rijeci koja ne može da podnese niti jednu mHE.
Ipak, sada, načelnik opštine Trnovo, Dragomir Gagović, koji je ranije dao pozitivno mišljenje za gradnju 2 mHE na Kasindolskoj rijeci – mHE Podivič i mHE Samar, na osnovu koje je dobijena građevinska dozvola, je pozvao građane na sastanak na kojem je izjavio da oni imaju njegovu apsolutnu podršku i da u slučaju zahtjeva za izdavanje nove ekološke dozvole za mHE Samar, on neće dati pozitivno mišljenje, te, da je u potpunosti protiv devastacije rijeka i uništavanja prirode.
Građani su zadovoljni trenutnim razvojem situacije, no shvataju i relativnost političkih stavova i obećanja i potrebu da se borba za Rijeku i pravnu državu nastavi. Ne odustaju od svojih zahtjeva da se u potpunosti zabrani izgradnja mHE Samar i Slapi a da se mHE Podivič uvede u zakonske okvire. Od Ministarstva prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije kao i svih nadležnih institucija traže da postupaju u skladu sa zakonom i donesenim odlukama.
